Kriz dönemlerinde uluslararası turizm talebinde daralma görülmektedir. İç turizm dış turizme göre ekonomik, politik ve çevresel faktörlerden daha az etkilenmektedir. İç turizm talebi ise uluslararası turizm hareketlerine göre daha istikrarlıdır. Ülkeye ekonomik gelir artışı sağlaması, turizm işletmelerinde ek istihdam ihtiyacı yaratması ve ülke vatandaşları arasında etkileşim yani kültür alışverişi sağlaması iç turizmin başlıca faydalarındandır.
Akdeniz Turistik Otelciler Birliği’nin (AKTOB) Türkiye İç Turizm Değerlendirme Raporu’nda; Türkiye’de iç turizmin 1980’li yıllardan itibaren dengeli olarak büyümeye devam ettiği ancak dış turizm hareketlerinde görülen büyüme oranlarının iç turizm hareketlerinde görülmediği belirtilmektedir.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2019 Yılı Hanehalkı Yurtiçi Turizm verilerine göre, iç turizmde seyahat amacına göre seyahatlerde ilk sırayı yakınları ziyaret alırken, ikinci sırayı gezi ve eğlence almaktadır. Bunu sırasıyla sağlık, diğer amaçlı seyahatler, toplantı/konferans/kurs/seminer, ticari ilişkiler/fuar ve son sırayı kültür amaçlı seyahatler takip etmektedir. Türkiye’de 2019 yılı sonu itibariyle 78,2 milyon seyahat yapılırken bu seyahatlere 48,9 milyar TL harcanmış ve kişi başı ortalama harcama 625 TL olmuştur.
Pandeminin etkisiyle seyahatler üzerindeki kısıtlamaların küresel olarak azalmaya başlamasıyla, dünyanın dört bir yanındaki destinasyonlar iç turizmlerini büyütmeye odaklanmış durumdadır. Bu destinasyonların birçoğu vatandaşlarını ülkelerini keşfetmeleri için teşvik etmektedir. Dünya Turizm Örgütü’ne (UNWTO) göre, iç turizmin uluslararası seyahatlerden daha hızlı toparlanması, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere pandeminin sosyal ve ekonomik etkilerinden daha hızlı kurtulma fırsatı sunmaktadır.
Birleşmiş Milletler uzman ajansı, “İç Turizmi Anlamak ve Fırsatlarını Değerlendirmek” konulu Turizm ve COVID-19 Brifing Notlarının üçüncüsünü yayınlamıştır. Yayın, işçilere ikramiye, tatiller sunmaktan kendi ülkelerinde seyahat eden kişilere kupon ve diğer teşvikler sağlamaya kadar, dünyanın dört bir yanındaki destinasyonların iç turizmi geliştirmek için proaktif adımlar atma yollarını tanımlamaktadır. Dünya Turizm Örgütü verileri, 2018 yılında yaklaşık 9 milyar iç turizm gezisinin gerçekleştiğini göstermektedir. Bu değer dünya çapında uluslararası turist giriş sayısının altı katıdır. (2018’de 1,4 milyar)
İyileşmeyi hızlandırmak için iç turizm
Brifing notu aynı zamanda çoğu destinasyonda iç turizmin uluslararası turizmden daha yüksek gelir sağladığını göstermektedir. OECD ülkelerinde, iç turizm toplam turizm harcamalarının %75’ini oluştururken, Avrupa Birliği’nde iç turizm harcamaları, gelen turist harcamalarının 1,8 katıdır. Harcama açısından küresel olarak en büyük iç turizm pazarları yaklaşık 1 trilyon ABD doları ile ABD, 249 milyar ABD doları ile Almanya, 201 milyar ABD doları ile Japonya, 154 milyar ABD doları ile İngiltere ve 139 milyar ABD doları ile Meksika’dır.
İç turizmi artırmaya yönelik girişimler
UNWTO raporlarına göre, iç turizmin değeri ve mevcut eğilimler göz önüne alındığında, artan sayıda ülke iç turizm pazarını büyütmek için adımlar atmaktadır. Bu yeni Brifing Notu, iç talebi canlandırmak için tasarlanmış girişimlere ilişkin örnekler sunmaktadır. Bu teşvikler pazarlama ve tanıtıma odaklanan girişimlerin yanı sıra finansal teşvikleri de içermektedir. İç turizmi canlandırmak için atılan adımlara dair bazı örnekler aşağıda yer almaktadır:
- İtalya’da Bonus Vacanze girişimi, 40.000 Avro’ya kadar geliri olan ailelere, iç turizm konaklamasında harcamaları için 500 Avro’ya kadar katkı sunmaktadır.
- Malezya, iç turizmle ilgili harcamalar için 113 milyon ABD Doları değerinde seyahat indirim kuponu ve 227 ABD Dolarına kadar kişisel vergi indirimi sağlamaktadır.
- Kosta Rika, 2020 ve 2021’in tüm tatillerini pazartesilere taşımıştır. Böylece Kosta Rikalılar yurtiçinde seyahat etmek ve konaklamalarını uzatmak için uzun hafta sonlarının tadını çıkarmaktadırlar.
- Fransa, ülke çapındaki destinasyonların çeşitliliğini vurgulayan #CetÉtéJeVisiteLaFrance (Bu Yaz Fransa’yı ziyaret ediyorum) kampanyasını başlatmıştır.
- Arjantin, Arjantinli turistlerin profilini oluşturmak için Yurtiçi Turizm Gözlemevi kurulduğunu duyurmuştur.
- Tayland, beş geceye kadar normal oda fiyatlarının % 40’ı oranında 5 milyon gecelik otel konaklamasını sübvanse etmektedir.
AKTOB’un Türkiye İç Turizm Değerlendirme Raporu’nda sahip olduğu nüfus hesaba katılınca Türkiye’nin daha büyük hacimlere ulaşabilecek iç turizm pazarı potansiyeline sahip olduğu vurgulanmaktadır. Bu bağlamda, raporda yer alan, iç turizm pazarının geliştirilmesinde etken olacak faktörler aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:
- İç pazar 1. kaynak pazar olarak kabul edilmeli, satış ve pazarlama stratejileri buna göre oluşturulmalı.
- İç pazarı hareketlendirecek, vatandaşlarımıza tatil olanağı sağlayacak, düşük faizli “turizm ya da tatil kredisi” olanakları sağlanmalıdır.
- İç turizme yönelik kamu spotları yayınlanmalıdır.
- Ürün çeşitliliği artırılarak pazara sunulmalı; gençlik ve çocuk kampları, 3. yaş grubuna hitap edecek sağlık kampları gibi. Mevsimselliği kıracak bu ürünlere yönelik teşvik ve tanıtım destekleri arttırılmalıdır.
- Doğa sporları, kamping alanlarının alt yapı düzenlemeleri yapılarak turizm hareketlerinde daha geniş kitlelere ulaşılabilirlik sağlanmalıdır.
- İç pazarda, ürün çeşitliliği, bölgeler arası farklılıklar ve potansiyeller dikkate alınarak büyüme stratejileri oluşturulmalıdır.
- Orta ve alt gelir gruplarını da içine alan ürün yelpazesi genişletilmeli, sosyal turizmi destekleyici kampanyalar ve krediler oluşturulmalıdır.
- Eğitimde ülkenin tarihsel değerlerini daha iyi anlatacak görsel ve dijital yöntemler kullanılarak, geziler düzenlenmeli, müze ve ören yerlerinin ziyaretleri teşvik edilmelidir.
- Türkiye’nin tarih ve doğa zenginliklerini anlatan belgeseller, sinema filmleri ve diziler desteklenmeli ve teşvik edilmelidir.
ATSO Araştırma ve Ticareti Geliştirme Müdürlüğü
Kaynaklar:
Dünya Turizm Örgütü (UNWTO)
Türkiye’de İç Turizm Pazarı Analizi ve Pazarı Canlandırmaya Yönelik Alternatif Turizm Olanakları, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 2011 Cilt: 8 Sayı: 16, s. 127-144
AKTOB, Türkiye İç Turizm Değerlendirmesi Raporu
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
