Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından aylık olarak elektrik enerjisi üretimi ve kullanımına dair il bazlı veriler yayınlanmaktadır. Mevcut durumda en güncel olarak Ağustos ayına ait veriler yayınlanmıştır. Bu durumdan yola çıkarak Antalya’nın yaz ayları boyunca ürettiği ve tükettiği elektrik miktarını inceleyerek pandemi sürecinin bu durumu nasıl etkilediğini analiz etmeye çalıştık.
Aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere, Antalya, 2020 yılının yaz aylarında 2019 yılına kıyasla lisanslı olarak %23,5, toplam olarak %23,1 daha fazla elektrik üretmiştir. Haziran dönemindeki %11,6’lık azalış, temmuz ayındaki %44,6 ve Ağustos ayındaki %27,1’lik artış ile kapanmış hatta yükseliş trendine geçmiştir. Lisanssız elektrik üretiminin %90’ından fazlası güneş enerjisini kullanırken %10 ve daha azı doğal gazı kullanmaktadır. Bu değerler, Antalya’nın coğrafi konumu sayesinde yıl boyu güneş alabilme potansiyelinin elektrik üretiminde çok önemli bir kaynak olduğunu göstermektedir.
Tablo 1 – Antalya’da Elektrik Üretim Değerleri ve Değişimi, 2019-2020
| Antalya’da Lisanslı Elektrik Üretimi | Antalya’da Lisanssız Elektrik Üretimi | Antalya’da Toplam Elektrik Üretimi | |
| Haziran 2020 (MWh) | 236.795 | 27.848 | 264.643 |
| Temmuz 2020 (MWh) | 553.189 | 29.854 | 583.043 |
| Ağustos 2020 (MWh) | 527.673 | 28.311 | 555.984 |
| Haziran 2019 (MWh) | 276.647 | 22.837 | 299.484 |
| Temmuz 2019 (MWh) | 377.549 | 25.766 | 403.315 |
| Ağustos 2019 (MWh) | 412.602 | 24.969 | 437.571 |
| 2020 Yaz dönemi (MWh) | 1.317.657 | 86.013 | 1.403.671 |
| 2019 Yaz dönemi (MWh) | 1.066.798 | 73.571 | 1.140.369 |
| Yaz dönemi değişim (2020-2019) (%) | 23,5 | 16,9 | 23,1 |
| Haziran değişim (2020-2019) (%) | -14,4 | 21,9 | -11,6 |
| Temmuz değişim (2020-2019) (%) | 46,5 | 15,9 | 44,6 |
| Ağustos değişim (2020-2019) (%) | 27,9 | 13,4 | 27,1 |
Kaynak: EDPK
Not: Lisanssız Üretim, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 14 üncü maddesi kapsamında lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaf kişilerin yapmış olduğu üretimdir.
Öte yandan elektriğin tüketimi incelendiğinde, yaz döneminde geçen yıla oranla %11,’lik bir azalma olduğu görülmektedir. 2020 yılı yaz döneminde elektrik tüketiminde geçen yaza göre en fazla düşüş ticarethanelerde gözlemlenmiştir. Ticarethaneler 2020 yılı yaz aylarında 2019 yılı yaz aylarına göre %41,7 daha az elektrik tüketmiştir. Bu durum pandeminin etkilerini çok net bir şekilde göstermektedir. Kimileri genelge ile kapatılan kimileri de gelirin gideri karşılamaması sebebi ile kendisi kapanma kararı alan ve açık olsa dahi pandemi nedeni ile çok fazla müşteri ağırlayamayan işletmelerin pandemi sürecinden oldukça etkilendiği elektrik tüketim verileri ile de görülmektedir. Antalya’daki işletmelerin de çok büyük bir kısmını ticarethanelerin oluşturduğu düşünülürse, Antalya’da faaliyet gösteren işletmelerin bu pandemi sürecinden çok fazla etkilendiğini söylemek mümkündür. Ticarethanelerin aksine elektrik tüketimi artan işletmeler de mevcuttur. Tarımsal sulamada ve sanayide elektrik tüketimi geçen yılın yaz ayına göre sırasıyla %15,7 ile %14,5 arttığı görülmektedir. Yine pandemi süreci etkileri ile evde daha fazla vakit geçirilmesi sebebiyle meskenler kullanılan elektrik tüketiminde de geçen yıla nazaran artış yaşanmıştır.
Tablo 2 – Faturalanan Elektrik Tüketiminin Tüketici Türü Bazında Dağılımı ve Değişimi, 2020-2019
| Faturalanan Elektrik Tüketim Tüketici Türleri | ||||||
| Ticarethane | Mesken | Sanayi | Tarımsal Sulama | Aydınlatma | Toplam Tüketim | |
| Haziran 2020 (MWh) | 225.278 | 177.576 | 106.033 | 23.303 | 13.660 | 545.850 |
| Temmuz 2020 (MWh) | 326.030 | 244.523 | 106.997 | 26.685 | 13.441 | 1.005.489 |
| Ağustos 2020 (MWh) | 425.846 | 336.144 | 118.078 | 32.353 | 15.096 | 927.518 |
| Haziran 2019 (MWh) | 475.444 | 174.217 | 88.882 | 18.633 | 14.146 | 771.323 |
| Temmuz 2019 (MWh) | 585.632 | 246.407 | 103.001 | 25.518 | 13.562 | 974.120 |
| Ağustos 2019 (MWh) | 615.421 | 291.292 | 97.411 | 27.007 | 14.653 | 1.045.783 |
| 2020 Yaz dönemi (MWh) | 977.154 | 758.243 | 331.108 | 82.342 | 42.198 | 2.478.857 |
| 2019 Yaz dönemi (MWh) | 1.676.496 | 711.916 | 289.295 | 71.158 | 42.361 | 2.791.226 |
| Yaz dönemi değişim (2020-2019) (%) | -41,7 | 6,5 | 14,5 | 15,7 | -0,4 | -11,2 |
| Haziran değişim (2020-2019) (%) | -52,6 | 1,9 | 19,3 | 25,1 | -3,4 | -29,2 |
| Temmuz değişim (2020-2019) (%) | -44,3 | -0,8 | 3,9 | 4,6 | -0,9 | 3,2 |
| Ağustos değişim (2020-2019) (%) | -30,8 | 15,4 | 21,2 | 19,8 | 3,0 | -11,3 |
Kaynak: EPDK
Antalya büyük ölçüde turizme bağlı bir il olduğundan ilin gelirleri belli dönemlerde yoğunlaşmaktadır. Sahip olduğu sahilleri, doğal güzellikleri ve havası sebebiyle en fazla yaz aylarında ziyaretçi ağırlayan Antalya için yaz aylarındaki gelişmeler ilin tüm yıllık ekonomik seyri için önemli bir anlam ifade etmektedir. Elektrik tüketim verileri de bu anlamda önemli bir kaynak sağlamaktadır. Yaz aylarında sadece elektrik tüketiminde bile %11,2’lik bir düşüş yaşanmış olması, durumun ciddiyetini gözler önüne sermektedir. Bu durum Antalya ekonomisinin çok önemli bir kısmını oluşturan ticarethanelerde çok daha büyük boyuttadır. ATSO Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Davut Çetin, pandeminin ortaya çıktığı ilk günden bu yana, ilgili kurum ve kuruluşlara ve bakanlara pandemi sürecinin Antalya’yı bir afet bölgesine çevirdiğini, Antalya’nın diğer kentlerden biraz daha özel bir konumu olması gerektiğini, bu nedenle destek ve teşviklerin sektörel bazda değerlendirilmesi gerektiğini her fırsatta iletmektedir. Normal şartlarda bile Antalya’yı ziyaret eden turist sayılarında azalma yaşanan bu dönemlerde, kısmi bir karantina sürecine girmemizle birlikte işletmelerin çok büyük bir kısmının pandeminin olumsuz etkilerini artarak hissetmeye devam edeceği maalesef ki öngörülebilmektedir. Bu nedenle verilecek desteklerin il ve sektör bazında ayrı ayrı değerlendirilerek belirlenmesi önem arz etmektedir.
Seçil Gülbudak Dil
Müşavir
