Hafta başında merkezi İstanbul’da bulunan Peak Games, 1.8 milyar $’a San Fransisco merkezli Zynga’a satılarak Türkiye’nin ilk unicorn’u oldu.  Unicorn ne diyecek olursak, kısaca, 1 milyar $ ve üzerinde değere sahip özel girişim şirketleri olarak tanımlayabiliriz. Bugün itibarıyla dünya genelinde değerleri 1 milyar $ ile 75 milyar $ arasında değişen toplam 472 unicorn bulunmaktadır ve bu unicornların toplam değerleri 1,4 trilyon $ değerindedir. (Çok yeni olduğu için Peak Games, listeye henüz dahil edilmedi). Bu haftanın bu anlamda tek güzel gelişmesi bu değildi. Startupranking sitesinin yayınladığı sıralamalara göre Türkiye’nin Trendyol’dan sonra ikinci en yüksek skoruna sahip start-up’ı olan Insider da 32 milyon $’lık yeni yatırım aldı. Startup Rankings tarafından listelenen start-up’lar listesine göre Türkiye’de 408 start-up mevcuttur ancak sadece 261 tanesi belli bir skor değerine ulaşıp sıralamaya girebilmiştir. Antalya da Türkiye’den sıralamaya giren 10 ilden birisidir. Ankara’da bulunan 199 ve İstanbul’da bulunan 46 start-up’tan sonra üçüncü sırayı 4 start-up (Word of Web, Suggest Me Movie, Toolbox 5 ve Vhizo) ile Antalya almaktadır (Antalya’da sıralamaya girememiş turkishclassified -farklı tarihlerde kurulmuş aynı isimli iki farklı şirket- ve Fikir Bank olmak üzere 3 adet daha start-up bulunmaktadır.). (Sıralamada, İzmir’de 3, Adana, Denizli, Eskişehir, Manisa, Muğla ve Tekirdağ’da 1’er tane start-up bulunmaktadır.). Antalya’daki start-up’ların hepsi de farklı sektörlere hizmet eden yazılım ve internet tabanlı şirketlerdir.

Antalya, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sağlanan yatırım teşviklerinde 2001-2020 Mart döneminde ‘bilgisayar yazılım danışmanlığı, program üretimi ve temini’ sektöründe yatırım teşviki alan 6 ilden biridir. Bu desteğini 2019 yılı aralık ayında alan Antalya, 2019 yılının bu alandaki tek yatırım teşvikini almıştır. Aldığı bu destek ile 50 kişilik istihdam da sağlayan ilimiz, ‘bilgisayar yazılım danışmanlığı, program üretimi ve temini’ sektöründe bugüne kadar alınan tüm teşvikler arasında en fazla istihdam sağlayan il olmuştur. Peak Games’i 1.8 milyar $’a satılmadan hatta henüz ortada oyun bile yokken yatırım yapan Hummingbird şirketinin Yönetici Ortağı Fırat İleri, Webrazzi’ye verdiği röportajda, Türkiye’den yeni bir unicorn daha çıkacağını, bu çıkışın e-ticaret pazarından geleceğini düşündüğünü belirtmiştir. Antalya teknoloji alt yapısı olarak, gerek aldığı yatırımlar, gerek sahip olduğu start-up’lar, gerek internet erişim kapasitesi, gerek yüksek teknoloji ihracatı açısından önemli bir kaynağa sahiptir. Bu kaynaklar, “Neden Türkiye’nin İkinci Unicorn’u Antalya’dan Çıkmasın?” sorusunu akla getirmektedir. ATSO olarak biz, İNOVATSO ve diğer tüm kaynaklarımızla mevcut start-up’lara ve yeni girişimcilere gerekli tüm destekleri vermeye hazırız.

İçinde bulunduğumuz pandemi süreci, dijital dönüşümün önemini anlamamızı sağlayan bir dönem oldu ve olmaya devam ediyor. Bu süreçte birçok sektör kayıp yaşarken kimi sektörler ise büyüyerek kazançlarını artırdılar. Yapılan birçok çalışma gösterdi ki, online oyun şirketleri, online dizi/film platformları, dağıtım şirketleri, online alışveriş siteleri, online eğitim ve konferans arama uygulamaları gibi şirketler pandemi sürecinde kazanan sektörler oldu. Bu sektörlerin, kazanmaları dışında bir diğer ortak yanları ise internet tabanlı gelişmiş yazılım uygulamaları kullanıyor olmaları. Türkiye’de de bu anlamda çalışmalar devam ediyor. Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) ve Deloitte ortak çalışması olan “Türkiye’de e-ticaret Pazar Büyüklüğü-2019” raporunda, Türkiye’nin e-ticaret pazar büyüklüğünün 2018’den 2019’a %39 büyüyerek 83,1 milyar TL’ye ulaştığı belirtiliyor. Ayrıca Türkiye’deki yazılımcı kapasitesini artırmaya yönelik T.C. Maliye ve Hazine Bakanlığı tarafından başlatılan “1 Milyon Yazılımcı Projesi” ile ilgilenenlere online bilgi teknolojileri eğitim hizmeti sunulmaktadır. Eğitimlerin yanı sıra platform, BTKAkademi ve 1Milyonİstihdam uygulamaları ile entegre edilerek kişilerin aldıkları eğitimler sistemde CV’lerine yansıtılıyor. Bu sayede platform aracılığı ile istihdam ihtiyacı bulunan işletmelerin, ilgili kişilere kolayca ulaşabilmeleri sağlanabilecek.

Antalya, dijital dönüşüm anlamında önemli gelişmeler göstermektedir. İl penetrasyon oranı, illerde ilgili göstergedeki (genişbant, sabit hat, mobil telefon vb.) abone sayısının söz konusu ilin nüfusuna oranı ile hesaplanmaktadır. Penetrasyonun büyüklüğü, ilin ilgili göstergedeki adaptasyonunu göstermektedir. Örneğin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) verileri genel olarak incelendiğinde, yıllar içinde, sabit telefon erişim hattı penetrasyonu neredeyse tüm illerde düşerken, genişbant internet abone penetrasyonu artmaktadır. Bu durum, sabit hat kullanıcıların yıllar içinde düşerken internet kullanıcılarının arttığını göstermektedir. Yani, bu göstergelere göre, her geçen gün internet adaptasyonu artmaktadır. Bu artışın ivmesi ise illerin bu teknolojik dönüşüme ne kadar hızlı adapte olduğuna işaret etmektedir. Antalya’nın penetrasyon oranları değerlendirildiğinde, genişbant internet penetrasyon oranının 2018 yılında %94 olduğu görülmektedir (bu değerin günümüzde daha da arttığı tahmin edilmektedir). Yani Antalya’da her 100 kişiden 94’ü internet kullanmaktadır. Antalya’nın özellikle 2012-2013 dönemlerinde dijital dönüşümde önemli bir atılım gösterdiği görülmektedir. Bu artışın hızı doğal olarak son yıllarda düşmekle birlikte artış hala devam etmektedir. Bu değeri ile Antalya, Türkiye’de ilk 7 il arasındadır ancak Amasya, Aksaray ve Kilis gibi daha az nüfusa sahip iller hariç tutulduğunda İstanbul, Ankara ve İzmir’den sonra dördüncü sırada yer almaktadır. Ayrıca mobil genişbant, mobil cepten internet ve fiber-optik kablo uzunluğu gibi dijital dönüşüm göstergelerinde de Antalya’nın gelişim trendini yakalamış olduğu görülmektedir.

Not: 2011 yılına ait fiber-optik kablo uzunluğu verileri mevcut olmadığından ilgili gösterge 2012 yılı itibarıyla verilmiştir.

İnternet penetrasyonu ilin dijital dönüşümünü anlayabilmek için tek başına yeterli bir gösterge değildir bu nedenle farklı verilerle birlikte değerlendirilmelidir. Örneğin Antalya’nın ihracatının teknoloji dağılımı yıllar içinde incelendiğinde, yüksek teknolojideki artış göze çarpmaktadır. 2015 yılında ihracatının sadece %1’ini yüksek teknolojili ürünler oluşturan Antalya’nın, 2019 yılına gelindiğinde yüksek teknolojili ürün ihracatı, toplam ihracatının %14’üne denk gelmektedir. Türkiye’nin yüksek teknolojili ürün ihracatı %5 civarında olduğu düşünüldüğünde, bu değerin önemi daha da anlaşılmaktadır. 2019 yılındaki yüksek teknolojili ürün ihracatının çok önemli bir kısmını hava ve uzay taşıtları oluştururken tıpta ve eczacılıkta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler ile tıbbi ve cerrahi teçhizat ile ortopetik araçların payı yıllar içinde düşmüştür.

Bu göstergeler birlikte değerlendirildiğinde, Antalya’nın dijital dönüşüm potansiyeli önemli bir kaynak olarak öne çıkmaktadır. Bu kaynaklar doğru değerlendirildiğinde, ilin ve dolayısıyla ülkenin dijital dönüşüm kapasitesine önemli katkılar sağlanacaktır.

Seçil Gülbudak Dil / Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Müşaviri

Kaynaklar

CB Insights

OECD

Startup Ranking

T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

TÜİK

BTK