“Kültür, stratejiyi kahvaltıda yer” Yönetim Gurusu Peter Drucker’ın sıklıkla hatırlanan sözüdür.
Bilgi toplumunun en önemli özelliklerinden biri değişim, teknolojinin yoğun olarak kullanıldığı, hızlı ve bir o kadar da karmaşık bir süreçtir. Dolayısıyla kurumların bu sürece uyum sağlayabilme kabiliyetleri doğru bir kültür oluşturma, geliştirme ve bunu yönetmek ile mümkündür.
Kurum kültürü direkt olarak yöneticileri, çalışanları, kurumun dününü, bugünü ve geleceği kapsar. Yani yazılı ve uygulanması zorunlu kurallar yerine, tüm davranışları belirleyen ve şirket içi dinamikleri etkileyen bir yapıdır.
Nitelikli ve köklü bir kurum kültürünün olmadığı kurumlarda karışıklıklar ve uyumsuzluklar ortaya çıkabilir. Kurum kültürü şirketin hedeflerini gerçekleştirmesinde ve çok daha başarılı bir şekilde yönetilebilmesine de katkıda bulunur. Kurum kültürünün oluşabilmesi için zamana, özveriye, sorumluluk almaya ve çalışanların aktif katılımına mutlaka ihtiyaç vardır.
Kurum kültürü, organizasyonu bir arada tutan, birleştirip bütünleştiren ve diğerlerinden ayırt eden özellikler dizisidir. Kuruluşların birer kurumsal marka olabilmeleri sürecinde kurum kültürünün doğru bir biçimde oluşturulması ve geliştirilerek korunması gerekmektedir. Her kurumun ve markanın kendine ait bir kimliği, kişiliği ve dolayısıyla ile bir kurum kültürü vardır. Bu kültürün temelini ise ortak inanç ve değerler oluşturur. Değerleri tüm iç ve dış paydaşlara aktarmanın yolu ise kurumsal iletişim uygulamalarıdır.
Kültür yönetiminden anladığımız ortak değerleri oluşturmak ve bunu çalışanlara aktarmaktır. Bunun en etkili ve verimli yolu ise kurumsal iletişim uygulamalarıdır. Bireylerin, gurupların ve tüm kurumun içinde hareket ettiği anlayış ve paylaşılan değerler sistemi olan kurum kültürünü belirleyip çalışanlara iletecek kişiler, kurumdaki iletişim uzmanlarıdır. Kurumun başarıya ulaşabilmesi, çalışanlarıyla kuracağı ilişkilere ve kültürünü ne kadar başarılı bir şekilde çalışanlarına ileteceğine bağlıdır. Kurumsal iletişim araçlarının etkili kullanımı, kurum kültürü ve değerlerini çalışanlara aktarmada en önemli silahtır.
Kurumsal şirketlerin gelecek vizyonlarını ortaya koyan, iş yapış şekillerini belirleyen, çalışanların birbirleriyle olan iletişimini ve ilişkileri düzenleyen en önemli kılavuz; kurumsal değerlerin oluşturulmasıdır. Kurumsal değerler, bir şirketin iş kültürünü ortaya koyan etik değerlerdir.
Kurumsal değerler belirlenirken şirketin kültürünü göz önünde bulundurmak en önemli etkendir. Kurumsal değerler, şirketin müşteri odaklılık, yenilikçilik, güvenilirlik, dinamizm, akılcılık, verimlilik, duyarlılık, sosyal sorumluluk bilinci, paylaşımcılık gibi önemli ilkelerini ortaya koymasına yardımcı oluyor. Kurumsal değerler oluşturulurken, değerler sadece isimlendirmekle kalmayıp aynı zamanda örneklerle tarif de edilerek benimsetilmelidir.
Bir kurumun değerleri, kurumdaki herkesin, liderler ve yöneticiler dahil, nasıl davranmalarının beklendiği konusunda açık bir deklarasyondur. Birçok kurumsal şirket kültür ve değerlerini belirledikten sonra kalıcılığı sağlamak için şirketin değerlerini çalışanlara ve iş ortaklarına eğitimler, toplantılar aracılığı ile aktarır. Böylece kurum ile iş yapan, kurumda çalışan tüm çalışanların bu temel ilkeler doğrultusunda iş yapmaları istenir.
Değerler, kuşların toplu uçuşu ve balıkların sürü olarak yüzmesine benzetilir. Kuşlar büyük gruplar halinde uçtukları zaman tek bir organizma gibi hareket ederler. Kuş sürüsü, yükselir ve alçalırken, konar ve kalkarken adeta tek bir yerden kumanda ediliyormuşçasına, tek bir uyumlu organizma gibi hareket eder. Bilgisayar simülasyonları, kuşların toplu uçma davranışlarının, her bir kuşta aynı olduğunu ortaya koymuştur. Gerçekte kuşların uydukları kurallar basittir. Her kuş yanındaki kuşla minimum bir mesafeyi korur ve onlarla aynı hızda uçar ve sabit cisimlerden uzak durur.
Kuşların uçuşlarında uydukları bu davranış kurallarını, bir bakıma onların uyumlu bir birliktelik oluşturmak için uydukları “değerler”e benzetebiliriz. Her çalışan kurumun kurallarına uygun davranırsa, kuş sürüsü örneğindeki gibi uyumlu bir bütün oluşturur. Böyle bir toplulukta herkes andına ve verdiği söze uygun yaşadığı için güven vardır.
Birçok kurumun iş yapma biçimine sayı, enformasyon ve analiz egemendir. Böyle bir anlayış (sezgiyi) duyguları, ve yaratıcılığı köreltir. Oysa bu özellikler liderlerin günümüzde başarılı olmak için en çok ihtiyaç duyduğu özellikleridir.
Paylaşılan değerler güven, uyum, birliktelik ve ortak hedeflere ulaşılmasını sağlar. Bir topluluğun gücü, o topluluğu oluşturan bireylerin paylaştıkları ortak değerlere olan bağlılığı ile ölçülür. Eğer paylaşılan ortak değerler yoksa insanlar birbirine aldırmaz ve birbirlerinin sorun ve dertlerine kayıtsız kalır. Hiçbir ortak değeri paylaşmayan topluluklarda kargaşa yaşanır. Örneğin sıraya girmeyi gerektiren bir konuda, herkes öne geçmeye kalkarsa, hem daha çok beklenir, hem de herkes rahatsız ve şikayetçi olur.
Kuvvetli bir kurum kültürü yaratmak için, değerlerin herkes tarafından paylaşılması ve buna göre yaşanması gerekir. Ancak bu konuda belirleyici olan yöneticilerin değerlere uygun tutum, davranış tavır ve kararlarıdır. Kurumsal değerler şirketin sadece vizyon ve misyon özelliklerini taşımakla kalmayıp aynı zamanda gelecekteki istikrarını hedeflerini, topluma ve insana sunulması hedeflenen amaçları da yansıtır.
K. Wilber’e göre insan ve toplumdaki değer sistemlerinin etkileşimi aşağıdaki şekilde gerçekleşmektedir. Bir kurum içinde değerleri yöneterek bilinçlilik düzeyini bir seviyeden, bir başka seviyeye yükseltmek mümkün olur.
Kültür ve strateji ayrılmaz bir ikili olup strateji, şirketinizin nasıl kazanmayı planladığı ve kültürünüze insanların bireysel olarak nasıl uyum sağladığıdır. Bu iki kavramın bir bütün olarak ele alınarak şirket yöneticilerinin, kurum kültürünü şekillendirmenin yanında stratejilerin nasıl yürütüldüğü ve işlerlik kazanması konularında ciddi bir zaman ve efor harcanması gerekmektedir.
Kurum kültürü çeşitleri şu şekildedir:
Değişim: Bu kurum kültüründe garantici veya koruyucu geleneksel yaklaşım yerine yenilikçi ve esnek yaklaşım gözlemlenir.
Süreklilik: Süreklilikte ise geçmişten gelen tüm değerler aynı şekilde esas alınırken gelecek ile uyumlu değişimler de kurumun gelişimi ve kültürün işlerliği açısından kabul edilir.
Dürüstlük: Verilen hizmet ve alınan kararlarda açıklık ve içtenlik ilkeleri ile hareket etmek.
Adil Olmak: Kurum içi ve kurum dışı her konuda objektif davranıp eşitlik ilkesini benimsemek.
Güvenilirlik: Söylem ve eylemlerde tutarlı olmaya özen göstererek beklenen sonuçları almak.
Çözüm Odaklılık: Sorunları çözme, sonuç almak için çaba gösterme ve olaylara yapıcı tarzda yaklaşmak.
Duyarlı Olmak: Yapılan çalışmalarda doğaya ve topluma karşı duyarlılığı ön planda tutmak.
Hesap Verebilir ve Sorabilir Olmak: Yapılan her çalışmayı şeffaflıkla yürütmek ve paylaşmak.
Saygılı Olmak: Hassasiyetlerini dikkate alarak nezaket ve hoş gürü ilkeleri ile hareket etmek.
Toplumsal Adalet: Haksızlığın düzeltilmesi için çalışmak ve doğrunun tarafında olmak.
Değerleri, dekoratif olmaktan çıkararak, hayata geçirmek için tutarlı, alınan kararlarla İlişkilendirmek ve sadeleştirmek gerekir. 21. yüzyılda, yüksek etik standartlara sahip şirketlerin yüksek ahlak standartlarına sahip çalışanları, girişimci ve serbest rekabete dayalı pazar ekonomisine yeni bir boyut katacaktır.
Kurumsal Gelişim Müdürlüğü
Kaynakça:
