GLOBAL İNOVASYON ENDEKSİ (2020) DEĞERLENDİRMESİ
Global İnovasyon Endeksi 2020 (Global Innovation Index – GII), 2 Eylül 2020 tarihinde açıklandı. Bu yıl 13.’sü açıklanan GII, dünya ekonomilerinin yenilik yetenekleri ve sonuçlarının bir sıralamasını göstermektedir. Her yıl 131 ülke; kurumlar, beşeri sermaye ve araştırma, altyapı, pazar sofistikasyonu, işletme sofistikasyonu, bilgi ve teknoloji çıktıları ile yaratıcı çıktılar başlıklarında değerlendirilmektedir. 2011 yılından beri her yıl listenin başında yer alan İsviçre, bu yılda birinciliğini korumaktadır. Listede İsviçre’yi sırasıyla İsveç, ABD, İngiltere, Hollanda, Danimarka, Finlandiya, Singapur, Almanya ve Güney Kore takip etmektedir.
131 ülkenin karşılaştırıldığı listede Türkiye, Filipinlerin ardından 51. sırada yer almıştır. 2019 yılında GII’da 49. sırada yer alan Türkiye, bu yıl iki sıra düşerek 51. sıraya gerilemiştir. 31 ülkenin yer aldığı orta-yüksek gelirli ülke grubu içerisinde ise Türkiye, 8. sırada yer almaktadır. Bu grupta liste; Çin, Malezya, Bulgaristan, Tayland, Romanya, Rusya, Karadağ, Türkiye, Maritus ve Sırbistan şeklinde sıralanmaktadır.
Türkiye, incelenen kategorilerde en iyi skoru pazar sofistikasyonu göstergesinde almıştır. Bu başlık altında ülkelere ait kredi (kredi alma kolaylığı, kredi teminatı vb), yatırım (azınlık yatırımcıları koruma ve yatırıma ilişkin işlem düzeyi vb) ve ticaret (tarife oranları ve yerel rekabetin yoğunluğu vb) konu başlıkları incelenmektedir. Ticaret alt başlığında, özellikle de yerel rekabetin yoğunluğu konusunda Türkiye 131 ülke arasında 6. sırada yer almaktadır. Bu gösterge Türkiye’nin en iyi sıralama elde ettiği başlıklardan biridir.
Öte yandan, Türkiye en kötü skoru ise kurumlar başlığında almıştır. Kurumlar kategorisi, siyasi ortam, düzenleyici ortam ve iş ortamı başlıklarında incelenmektedir. Bu başlık altında en kötü performans ise hükümetin, özel sektör gelişimine izin veren ve teşvik eden sağlam politika ve düzenlemeler oluşturma ve uygulama becerisine ilişkin algılarını yansıtan endeks olan düzenleyici ortam başlığında sergilenmiştir. Bu endekste Türkiye, 131 ülke arasında 108. sırada yer almaktadır.
Genel olarak değerlendirildiğinde en iyi bir diğer alt başlığımız ise yaratıcı çıktılar başlığı altındaki, belirli bir ulusal veya bölgesel ofiste yapılan yerleşik endüstriyel tasarım başvurularında yer alan tasarımların sayısının gösterildiği endüstriyel tasarım başlığıdır. Türkiye, bu endekste de 131 ülke arasında 6. sırada yer almaktadır. Diğer yandan Türkiye’nin en kötü performansı ise bilgi ve iletişim teknolojileri hizmetleri ihracatı ve ithalatının toplam ticaret içindeki payının gösterildiği endekslerdedir. Her iki başlıkta da Türkiye 131 ülke arasında 124. sırada yer almıştır.
Endeksler geçen yılın raporuna göre karşılaştırıldığında, bu sene en iyi performans sergilediğimiz pazar sofistikasyonunda 52. sıradan 28. sıraya gelerek önemli bir gelişme gösterdiği dikkat çekmektedir. Beşeri sermaye ve araştırma, işletme sofistikasyonu ile bilgi ve teknoloji çıktıları da Türkiye’nin geçen yıla göre gelişme gösterdiği alanlar olarak öne çıkmaktadır. Öte yandan en fazla kötüleşme sergilenen başlığın, altyapı (bilgi ve iletişimin yanı sıra genel (elektrik vb.) ve ekolojik anlamda) olduğu görülmektedir. Kurumlar ve yaratıcı çıktılar, Türkiye’nin gerileme gösterdiği diğer alanlardır.
Tablo: Global İnovasyon Endeksi 2020 Türkiye Sıralamaları
Listenin başında yer alan İsviçre ve İsveç daha detaylı incelendiğinde en iyi performanslarını bilgi ve teknoloji çıktıları, yaratıcı çıktılar, işleteme sofistikasyonu ve altyapı alanlarında gösterdiği görülmektedir. Bir diğer açıdan değerlendirildiğinde farklı başlıklarda farklı ülkelerin lider olduğu görülmektedir. Kurumlar kategorisinde Singapur, beşeri sermaye ve araştırma kategorisinde Güney Kore, altyapı kategorisinde Norveç, pazar sofisitikasyonu ve yaratıcı çıktılar kategorilerinde Çin listenin başında yer almaktadır. Genel sıralamada 14. sırada yer alan Çin ile 20. sırada yer alan Norveç, alt başlıklar özelinde değerlendirildiğinde listenin başında yer alabilmektedirler. Bu bağlamda değerlendirildiğinde, her alanda aynı anda gelişme gösterebilmek çok zor hatta imkansıza yakındır. Onun yerine öncelikli olarak geride kaldığımız alanlardaki eksiklikleri tespit ederek buraya odaklanmalı ve burada gelişme kaydetmeliyiz.
Bu aşamada diğer alanları da dengeli bir şekilde sürdürmek önem arz etmektedir. Türkiye için kurumlar başlığı en geri kalınan alan olarak öne çıkmaktadır. İyi yönetişim, doğru bir şekilde koruma ve teşvikler sağlayarak işletmeyi çeken ve büyümeyi teşvik eden kurumsal bir çerçeveyi beslemek, inovasyon için çok önemlidir. Bu bağlamda kurumlar ayağı, bir ekonominin kurumsal çerçevesine ışık tutmaktadır. Bu kategoride ölçülen göstergeler değerlendirildiğinde siyasi, yasal ve operasyonel risklerin varlığı, verilen hizmetlerin kalitesi ve bağımsızlığı, yeni girişimlere sağlanan destek ve teşvikler, kanunların işlerliği, işten çıkarma ödemeleri ve kuralları, iş yapma kolaylığı ve ödeme acizlerini tahsil etme kolaylıklarını içermektedir. Her bir başlık ile ilgili izlenecek stratejiler belirlenip hem özel sektör hem de kamu kurum ve kuruluşlarca yapılması gereken görevler belirlenerek politika yapıcılar tarafından uygulanabilirliği sağlanmalıdır. Böylelikle Küresel İnovasyon Endeksindeki skorunun iyileştirilmesi yeni yabancı yatırımların özellikle de inovatif ekosistemi oluşturacak yatırımların ülkeye çekilmesinde önemli bir rol oynayacaktır.
Seçil Gülbudak Dil
Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Müşaviri
