Antalya’da bulunan endemik Olimpos safranın tehlike altında olduğunu belirten Antalya Orkidelerini ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Derneği (ANTOK) Başkanı ve Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökhan Deniz, “Olimpos Safranı üzerinde en önemli tehdit unsurlarından bir tanesi maalesef biyokaçakçılık. Yurt dışı kökenli olduğunu bildiğimiz bazı kişilerin kaçak yollarla götürdüğünü parmak ucu büyüklüğündeki toprak altı gövdelerini yurt dışı sitelerinde 20 EURO gibi oldukça yüksek rakamlara satıldığını görüyoruz” dedi.
Akdeniz Üniversitesi, Antalya Orman Bölge Müdürlüğü ve Antalya İl Milli Eğitim Müdürlüğünün iştirakleriyle Antalya Orkidelerini ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Derneği tarafından yürütülen ve Avrupa Birliği fonlarıyla desteklenen “Conservation Implementation on Forest Endangered Resources of Antalya-CONIFERA” projesi çerçevesinde orman altı endemik bitki türlerinin korunma uygulamalarının yerinde gözlenmemesi amacıyla Beydağları Sahil Milli Parkı’na arazi çalışması ve Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde çalıştay düzenlendi.
Farklı kurumların bir araya gelmesiyle arazi çalışması gerçekleştirildi
Beydağları Sahil Milli Parkı, Kemer ilçesi sınırları içinde bulunan doğal bitki örtüsü ve tarihi güzelliklerin korunması için Milli Park olarak korunmaya alınan bölgede Olimpos Safranı (Crocus wattiorum) için farklı kurumların bir araya gelmesiyle arazi çalışması gerçekleştirildi. Arazi çalışmasında tehlike altındaki bitki türlerinin doğal yayılış alanları gözlemlenerek, gelecek nesillerin koruma çalışmaları hakkında kurumlar arası bilgi alışverişi sağlandı. Göynük Kanyonu ve Tahtalı Dağı’nda doğa manzaraları eşliğinde yapılan çalışmada, farklı kurumların bir arada arazi gözlemlerinde bulunması doğal alanların geliştirilmesi, koruma önlemlerinin alınması konularında iletişim bağlarının güçlendirilmesi için adımlar atıldı.
Olimpos safranı dünyada sadece Antalya’da
Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi ve aynı zamanda ANTOK Başkanı Doç. Dr. Gökhan Deniz, “Ülkemiz biyolojik çeşitlilik yönünden çok zengin. Bu zenginlikte endemik bitkilerimizin önemli bir yeri var. Türkiye yaklaşık 10 bin bitki türüne ev sahipliği yapıyor. Antalya bitki çeşitliliği ile çok öne çıkıyor. Dünyada üzerinde sadece Antalya’da gözlenen 250 bitki türü var. Bu türlerden 74 tanesi kritik olarak tehlike altında bulunuyor. Çok dar alanda yayılış göstermesi ve insan baskısı bu türlerin tehlike altında olmasının en önemli nedenlerinden bir tanesidir. Bu bitki türleri içerisinde en dikkat çeken türlerden bir tanesi Olimpos Safranıdır. Yakın zamanda bilim dünyasına tanıtılmış bir türdür. Antalya’da sonbaharda renklerin solduğu dönemde doğaya ayrı bir renk katıyor” dedi.
GPS cihazı ile koordinat veriyorlar
Olimpos Safranının sadece Kemer Olimpos Sahil Milli Parkı Beydağlarında yayılış gösterdiğini sözlerine ekleyen Deniz, “Bu bölgede insan yaşamı ile iç içe bulunması, yayılış bölgeleri üzerindeki tehdit faktörlerini her geçen gün biraz daha artırıyor. Koruma çalışmalarını yapmak amacıyla arazi çalışmaları gerçekleştiriyoruz. Bu çalışmalarda türlerin olduğu alanları GPS cihazı ile koordinat vererek yayılış haritası oluşturuyoruz. Net korumanın sağlanması amacıyla kurumlar eşliğinde bilgiler sunuyoruz” dedi.
“20 EURO gibi oldukça yüksek rakamlara satılıyor”
Tür üzerinde en önemli tehdittin insanların safran ile iç içe yaşamı ve turizm baskısı olduğunu sözlerine ekleyen Deniz, “Ama maalesef yurt dışı kökenli biyokaçakçılık unsurlarına da konu olduğunu görüyoruz. Olimpos Safranı üzerinde en önemli tehdit unsurlarından bir tanesi de maalesef biyokaçakçılık. Yurt dışı kökenli olduğunu bildiğimiz bazı kişilerin kaçak yollarla götürdüğünü tahmin ettiğimiz toprak altı komlarından ürettiği materyali yurt dışı sitelerinde satıldığını görüyoruz. Parmak ucu büyüklüğündeki toprak altı gövdelerini 20 EURO gibi oldukça yüksek rakamlara satılıyor” dedi.
Yayılış bölgelerinin net bir şekilde korumasının sağlanması gerektiğini belirten Deniz, “Biz nasıl evimiz dışında kalamıyorsak bitkiler de kalamaz. Bu noktadan hareketle oluşturduğumuz Orman Kaynaklarını Koruma Uygulaması Antalya ormanlarında yayılış gösteren bitli türlerine odaklanıyor. Kritik altında tehlike altında olan 40 bitki türü üzerinde detaylı koruma çalışmaları yapılıyor” açıklamasını yaptı.
“Yaptığımız çalışmaları hep birlikte yerinde incelme fırsatı bulduk”
Proje Koordinatörü Pınar Kınıklı ise, projelerinin AB fonları tarafından desteklendiğini belirterek, “Bu çerçevede geçtiğimiz günlerde ortağımız Yunanistan’dan uzmanlar ziyarete geldi. Yaptığımız çalışmaları hep birlikte yerinde incelme fırsatı bulduk. Olimpos safranını yerinde inceledik. Daha sonra çalıştayda gelişmeleri ele aldık. Endeki bitkileri nasıl koruyabileceğimizi uzmanlar eşliğinde tartıştık. Burada bulunan endemik bitki türlerinin fazlalığı Yunanistan ekibini her geldiğinde hayran bırakıyor” dedi.
Diğer taraftan çalışma ziyareti Avrupa Birliği Proje Uygulama Daire Başkanı Ahmet Hakan Atik, Avrupa Birliği İşleri Uzmanı Antalya Temsilcisi Selman Çetin, Beydağları Sahil Milli Park Müdürü Uğur Torunoğlu, Beydağları Sahil Milli Park Mühendisi Zerrin Koşdemir, Akdeniz Üniersitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İ. Gökhan DENİZ, Yunanistan Rodopi Dağları Milli Park Yönetim Kurulu Üyesi Kostas VIDAKIS, Antalya Orkidelerini ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Derneği (ANTOK, Türkiye), Hellenic Society for the Protection of Nature (HSPN-Yunanistan) ve doğaseverlerin katılımıyla gerçekleşti. Ertuğrul Gün – Fırat Demir (İHA)
