Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) tarafından bu yıl 5’incisi düzenlenen Devlet Destekleri Zirvesi çevrimiçi gerçekleştirildi. ATSO Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin ve Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay’ın açılışını gerçekleştirdiği zirvede, katılımcılara 7 ayrı oturumda bakanlık yetkilileri tarafından devlet destekleri anlatıldı. Geçen yıllardan farklı olarak ülke çapında yapılan Zirve’ye girişimcilerin ilgisi yoğun oldu.

Etkinliğin açılışında konuşan Başkan Davut Çetin, Zirve’ye katılan Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay’a teşekkür ederek sözlerine başladı. Çetin, zirvenin önceki yıllarda bir fuar gibi yapıldığını, bu yıl faklı olarak Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) desteğiyle bütün oda ve borsaların katılımına açıldığını kaydetti.

DESTEKLER DEVAM ETTİRİLMELİ

Pandeminin henüz bitmediğini kaydeden Başkan Davut Çetin, ATSO üyelerinin halen çok önemli sorunları olduğunu belirterek, sözlerine şöyle devam etti: “Turizm bölgelerimizde 1,5 yıldır kapalı işyerlerimiz bulunuyor. İşyerini açmadığı halde kira, elektrik, harç ödemek zorunda rutin harçları ödemek zorunda kalan üyelerimiz var. Ayrıca Antalya olarak bizim için pandemi 2021 yılında da bitmeyecek, çünkü turizmde 2019 yılı gelirinin yarısına bile gelmemiz zor olacak. Dolayısıyla Antalya pandemi afetinin üzerine bir de ekonomik afet yaşamaya devam ediyor. Geçen yıl ekonomik desteklerin seçici bir biçimde verilmesini talep etmiştik. Bunu tam olarak sağlayamadık. Küçük esnafa ve gerçek kişi işletmelerine 750 lira kira desteği verildi. Bizim tüzel kişi üyelerimize bu destek verilmedi ve zaten bu düzeyde desteğin yeterli olması da mümkün değil. Aylık kirası 40-50 bin lira olan ve aylarca kapalı kalan bir restoran, bir mağaza veya otel için kira ve genel gider desteği olarak anlamlı bir destek elde edemedik. Bizim meclis ve komitelerimize yeni yaptığımız ankete göre destekler yetersiz görülüyor, kira ve genel gider desteği ve düşük faizli kredi desteği talep ediliyor. Turizme bağlı bütün sektörlerde ciro kaybı dikkate alınarak desteklerin devam ettirilmesini Hükümetimizden bekliyoruz.”

YENİ BİR İSTİHDAM TEŞVİKİ MODELİ DÜŞÜNMELİYİZ

Bu yıl bir önemli sorunun da girdi maliyetlerindeki artış olduğuna işaret eden Başkan Çetin, “Bu sorunu zaten üretici enflasyonunun %38’e çıkması göstermektedir.  Tarım, sanayi, inşaat, ticaret, hangi sektör olursa olsun maliyet artışı özellikle KOBİ’leri çok zorlamaktadır. İhracatta navlun maliyetleri, konteyner yokluğu ciddi sorun olmaya devam ediyor. Madencilik ve mermer ihracatımız başta olmak üzere sektörlerimizden bu konuda gelen yakınmalar artmaktadır.  Antalya’nın ihracatta bir sıkıntısı da liman tarifelerinin yüksekliğidir. Bu konuyu Rekabet Kurumu gündemine taşımamıza rağmen sorun çözülemedi. İhracatçılarımız İzmir ve Mersin Limanı’nı tercih etmek durumunda kalıyor. Sektörel desteklerde konuşmamız gereken bir mesele tarımda dekar başına verilen desteklerdir. Tarımda yatırım patlaması yaşıyoruz, fakat küçük üretici sorunları da devam ediyor. Bizim seracılıkta dekar başına verilen destek küçük üretici için çok yetersiz kalmaktadır. Küçük üreticiye dekara bağlı olmayan doğrudan gelir desteği daha doğru olacaktır. Bir başka önemli konu istihdam maliyetleridir. İşten çıkarma yasağı sona erdiğinde bir miktar istihdam düşüşü riski bulunmaktadır. Diğer taraftan vasıflı eleman bulma ve iş ahlakı konusunda da sıkıntılar yaşanmaktadır. Dolayısıyla yeni bir istihdam teşviki modeli düşünmeliyiz” dedi.

EKONOMİK DESTEKLERDE İLKELER NET OLMALI

Ekonomik destekler veya teşviklerle ilgili bazı hususların ele alınması gerektiğinin altını çizen Davut Çetin, “Ekonomide en iyi teşvik ilke ve kuralların belli olması ve güven vermesidir. Ekonomik desteklerde ilkeler net olmalı ve iyi anlatılmalıdır. Çünkü destek veya teşvikler konusunda çok farklı uygulamalar var. Bazen olur dediğimiz şey olmuyor, olmaz dediğimiz şey oluyor. Bazen iletişim zayıf kalıyor. Örneğin KOSGEB’in 5 milyarlık kredi destek paketi açıklandığında birçok sektörümüz biz neden yararlanamıyoruz diye tepki gösteriyor. Geçen yıl kamu bankaları görev zararıyla düşük faizli kredi temin ettiler. Birçok üyemiz bunun KGF desteği olduğunu düşünüyor ve halen sektörlerimiz düşük faizli kredi istiyor.  Bankalarımızın durumu ve kredi imkanları konusu netlik kazanmalıdır. Diğer taraftan sektörlerimizin bir kısmı KDV indirimini ekonomik destek olarak görmektedir, çünkü geçtiğimiz yıllarda dönem dönem KDV ve ÖTV indirimi yapıldı. Bu nedenle çok sayıda sektörümüz devamlı KDV indirimi talep etmektedir. KDV ve ÖTV’de yapılması gereken vergi adaletini sağlamak, bazı sektörlerdeki KDV farklarını ortadan kaldırmak ve yüksek ÖTV’lerden vazgeçmektir. Artık bu konudaki karışıklık sona ermelidir” şeklinde konuştu.

KOBİ’LERİ GÜÇLENDİRECEK YENİ MODELLER GELİŞTİRMELİYİZ

Stratejik bölgesel projelerin desteklenmesi konusuna da dikkat çeken Başkan Çetin, “Son yıllarda süper teşvik denilen stratejik ürün ve sektörler teşvikleri doğru bir adım olmuştur. Bu modeli bir adım ileri götürüp bir ilin ekonomisine dinamizm katacak projelere de özel teşvik verilmesi gerektiğine inanıyorum. Örneğin, akıllı lojistik merkezlerine, sanayi siteleri gibi ihtisas ticaret merkezlerine ihtiyacımız var. KOBİ’leri güçlendirecek bu tür projeler için kamu-özel sektör ortaklığıyla yeni modeller geliştirmeliyiz” ifadelerini kullandı.

DİJİTAL VE YEŞİL DÖNÜŞÜMÜ HIZLANDIRACAK DESTEKLERE İHTİYAÇ VAR

Konuşmasında dijital ve yeşil dönüşüm konusuna da değinen Davut Çetin şunları kaydetti: ”Dijital dönüşümü Oda olarak 5 yıldır konuşuyoruz. Endüstri 4.0, Antalya 4.0 dediğimizde tam anlaşılmamıştı, pandemi dijitalleşmenin önemini gösterdi, ama bazı üyelerimiz hızla ileri giderken halen geride kalan çok üyemiz bulunuyor, bu nedenle dijital dönüşüm desteklerini yaygın hale getirmeliyiz. Yeşil dönüşümde de hızlı bir ilerleme sağlamak durumundayız, çünkü yeşil ekonomi, döngüsel ekonomi geleceğin ekonomisi olma yolundadır.  Biz bu yılın başında çevreci dönüşümü gündemimize aldık. İki hafta önce Türkiye Büyük Millet Meclisi Çevre Komisyonuna TOBB adına Paris İklim Anlaşmasına neden taraf olmamız gerektiğini anlattık. Teşvik sistemimize bu konular da girmiştir, ama dönüşümü hızlandıracak daha kapsamlı desteklere ihtiyaç olduğunu düşünüyorum”

TURAGAY: ANTALYA ÖNEMLİ BİR MERKEZ

Zirvenin açılışında konuşan Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay’da, Antalya’nın hem turizm gelirleri açısından, hem de üretim ve imalat potansiyeli bakımından önemli bir merkez olduğunu söyledi. Konuşmasında pandemi döneminde verilen destekleri katılımcılara aktaran anlatan Turagay, “İş dünyasına verilen Nefes kredisi’nde Antalya Ticaret ve Sanayi Odası’nın ve Başkanı Davut Çetin’in gösterdiği çaba çok önemliydi. ATSO’ya ve Davut Çetin’e bu konuda gösterdiği yoğun çaba için teşekkür ediyorum” dedi.

KOBİ’LERİMİZİ İHRACATA DAHA FAZLA YÖNLENDİRMEK İSTİYORUZ

Türkiye’deki işletmelerin yüzde 99.8’inin KOBİ’lerden oluştuğunu kaydeden Rıza Tuna Turagay,  “KOBİ’ler bizim bel kemiğimiz. KOBİ’lerimizi ihracata daha fazla yönlendirmeyi istiyoruz. İhracatımızı devlet yardımı programlarıyla destekliyoruz. 2021 yılı için 4.2 milyar TL’lik bir kaynaktan bahsediyoruz. Küçük olabilir ama baktığımız zaman ihracatçı olmak isteyen firmalarımız için Kolay İhracat Platformu’muz var. İhracat Akademimiz var. Dış Ticaret bilgilendirme seminerleri yapılıyor. Eximbank’ın çalışmaları var. Önümüzdeki dönemde ihracatın daha da tabana yayılmasını istiyoruz. Firmalarımızı yurt dışı talebin getirdiği ilave avantajlardan yararlanmaya yönlendirmek istiyoruz. Elektronik ticaret her geçen gün hızla artıyor. 2020 yılında 4.3 trilyon doları buldu. Önümüzdeki 3 yılda 6,5 trilyon dolarlara çıkacağı bekleniyor. Türkiye’de elektronik ticaretin hızla arttığını görüyoruz. Yüzde 60’ların üzerinde bir artış var. Ama hala 220 milyar TL civarındayız. Bunu daha yükseltmemiz lazım. Dijital dönüşümü başaramazsak, bu dönüşümü başaramayan firmalar sistem dışında kalmak riskiyle karşı karşıya kalacak” dedi.

Zirve’de daha sonra katılımcılara 7 oturumda devlet destekleri anlatıldı. Tarım, sanayi, turizm, Ticaret Bakanlığı, AR-GE ve istihdam başlıklarında gerçekleşen oturumlarda bakanlık yetkilileri tarafından katılımcılara detaylı bilgiler verilirken, katılımcılardan gelen sorulara da yanıtlar verildi.