Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Ocak ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Ocak ayı enflasyonunun beklentileri aştığını belirten Başkan Çetin, enflasyonda kararlı mücadele gerektiren yeni bir dalgayla karşı karşıya olunduğunu ve bu sürecin ekonomiyi durgunluğa sevk etmeden verimlilik reformlarıyla yürütülmesi gerektiğini kaydetti.

Başkan Çetin açıklamasında şunları kaydetti:

2021 Ocak ayı enflasyonu bir önceki aya göre TÜFE’de %1,68, Yİ-ÜFE’de %2,66 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında %14,97, yurt içi üretici fiyatlarında %26,16 olmuş, çekirdek enflasyon göstergeleri de yükselmiştir.

Enflasyon yükseliş eğilimini koruyor

Enflasyonun yılın ikinci yarısına kadar yükseliş eğilimini koruması sürpriz değildir, Merkez Bankası öngörülerine uygundur. Ancak buna rağmen Ocak ayı enflasyonu zam zincirine bağlı olarak yaygınlığı ve yüksekliğiyle beklentileri bozucu nitelikte gerçekleşmiştir. Enflasyonun gıda enflasyonu olmaktan çıktığını, fiyat artışlarının kur ve vergi gibi maliyet faktörlerine bağlı olarak yaygınlık kazandığını görüyoruz.

TÜFE endeksinde kapsanan 415 maddeden 293’ünde artış olmuş, ana harcama grupları itibariyle en yüksek aylık artışlar %4,25 ile “sağlık”, %3,02 ile “konut”, %2,90 ile “ev eşyası” grupları gruplarında gerçekleşirken, “giyim ve ayakkabı” %4,37, “eğitim” grubunda %0,03 düşüş gözlenmiştir.

TUİK, fiyatı en fazla artan veya düşen ürün örnekleri olarak genellikle gıda ürünlerini seçmektedir. TUİK tarafından açıklanan en yüksek artış göstermiş seçilmiş maddelere bakıldığında ilk sıralarda %26,77 ile mandalina, %25,5 ile otoban geçiş ücreti, %21,29 ile salatalığın geldiği görülmektedir. Ancak enflasyon hesabında kullanılan madde sepetine bakıldığında Ocak ayında en yüksek fiyat artışları %47 ile televizyon, %43.4 ile benzinli otomobil, %41.3 ile köprü geçiş ücretinde ortaya çıkmıştır. Yıllık fiyat artışlarında da %113.4 ile benzinli otomobil, %94.9 ile oyun konsolu, %86.7 ile televizyon öne çıkmaktadır. Bulaşık makinesi, ütü, bilgisayar, yumurta, mercimek, yağ, yatak gibi ürünlerde de yıllık artışlar %50-70 arasındadır.

Enflasyonu meyve sebze aşağı çekti, et, süt ürünleri ve yağ artırdı

TUİK verilerinde taze meyve ve sebze enflasyonu aylık eksi %1, yıllık %10 düzeyindedir, örneğin domates fiyatı aylık %16.7, yıllık %13.6 oranında düşmüştür, yani mevsim geçişinin sona ermesiyle meyve ve sebzede ortalama olarak fiyatlar düşmüş ve enflasyonu aşağı çekmiştir. Buna karşılık gıda enflasyonu et, süt ürünleri ve yağ fiyatlarındaki artış nedeniyle yükselmiştir.   

Üretici maliyetlerinde artış devam ediyor

Maliyet enflasyonunu yansıtan Yİ-ÜFE ise, 2021 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %2,66, bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,66 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %26,16 olmuştur. Kur artışı dışında küresel emtia fiyatlarında artış nedeniyle gıda, demir-çelik, metal, inşaat girdileri, kağıt, plastik gibi birçok alanda maliyet artışı önemini korumaktadır.

Tek haneli enflasyon hedefi zorlaştı

Dolayısıyla enflasyonda kararlı mücadele gerektiren yeni bir dalgayla karşı karşıyayız. Enflasyonu tek haneye indirme hedefinin zorlaştığı açıktır, bu hedefe ekonomiyi durgunluğa sevk etmeden verimlilik reformlarıyla ulaşmak zorunda olduğumuza inanıyorum.

Batı Akdeniz Enflasyonu

Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık bazda %1,32, yıllık bazda %15,69 olarak gerçekleşmiştir.

Bölgemizde ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre sırasıyla en yüksek artış %3,07 ile “konut”, %3,04 ile “sağlık” ve %2,08 ile “gıda ve alkolsüz içecekler” harcama gruplarında olmuştur. Giyim ve ayakkabı grubunda ise %6,44 düşüş gözlenmiştir.

Bölgemizde enflasyonun aylık bazda Türkiye ortalamasının altında, yıllık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmüştür. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda yirmi birinci, yıllık bazda ise sekizinci sırada yer almıştır.

TÜRKİYE-ANTALYA ENFLASYON RAKAMLARI (%) (Ocak 2021)