Antalya’da Yeni Bir Fırsat Alanı: Fuar Turizmi

Turizm alışkanlıklarının zaman içinde değişmesi, yıllardır süregelen turizm tiplerinde de değişikliğe gitmeyi zorunlu kılmıştır. Bu bağlamda turizmi çeşitlendirmek, mevcut rekabetçi ortamda ayakta kalabilmeyi kolaylaştırmaktadır. Ülkemiz, genellikle yaz ve özellikle deniz turizmi için tercih edilirken doğa ve kültür turizminin de önemi artmaktadır. Ancak bu tip turizm çeşitleri daha çok turist üzerinden gelir elde etmeye yararken fuar turizmi, turist açısından daha farklı bir kitleye hitap etmekte ve turizm gelirine ticari geliri de ekleyerek turist başına geliri katma değerli bir şekilde artıracak bir turizm çeşididir. Fuar turizmi coğrafya, iklim ve hava durumu gibi müdahale edilemeyecek dış etkenlere bağlı olmadığı için turizmi yıl boyu aktif tutmak adına da önem arz etmektedir.

Özellikle içinde bulunduğumuz dönemin, turizm açısından önemli bir gerilemeye sebep olduğu düşünüldüğünde, Antalya’nın turizmde en fazla gelir elde ettiği yaz dönemleri geçmiş senelere nazaran düşük performansta geçmektedir. Buradan ortaya çıkacak olan gelir kaybını başka turizm çeşitleri ile – sınırlı oranlarda da olsa- kapatabilmek mümkündür. Fuar turizmi bu anlamda hem Antalya hem de ülke geneli için gelir getirici önemli bir turizm çeşidi olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle salgının etkisinin gittikçe azalmasının beklendiği sonbahar ve kış dönemlerinde fuar turizmi ekonomiyi canlandıracak bir aktivite olarak düşünülebilir. Halihazırda Türkiye’de yapılan fuarların yarısından fazlasının bu dönemlerde gerçekleştirildiği göz önünde bulundurulduğunda, 2020 ve 2021 yıllarında yapılması planlanan birçok fuarın bu dönemlerde gerçekleştirilebilmesi için çalışmalar yapılması önem arz etmektedir. Bu vesile ile sürdürülebilir bir fuar turizmi ekosistemi ve kültürü yaygınlaştırıldığında, Antalya için genellikle belli sezonlarda yoğunlaşan turizmin, gelecek yıllarda tüm yıla yayılması adına da önemli bir katkı sağlayacaktır. Türkiye’de en fazla fuarın “tarım, seracılık, hayvancılık ve teknolojileri” alanında gerçekleştirilmesi de bu sektörün Antalya’da oldukça gelişmiş olması ile birlikte değerlendirildiğinde, ilgili sektörde yapılacak fuarların sektörün geliştiği bir bölge olan Antalya’da yapılması hem katılımcı ve ziyaretçiler adına hem de Antalya adına katma değerli bir turizm aktivitesi olarak görülebilir.

Türkiye’de 2019 yılında toplam 482 adet fuar gerçekleşmiştir. Bunların %99’u (475 adedi) ihtisas fuarı iken %1’i (7 adedi) genel fuarlardır. Ayrıca 2019 yılında yapılan fuarların %28’i uluslararası fuarlar iken %72’si ulusal fuarlardır. Türkiye fuar sayısı açısından en aktif yılını 2018 yılında yaşamıştır. Uluslararası fuar oranı açısından zirve yılı ise 2013’tür (%31).

Öte yandan gerçekleştirilen fuarlar, katılımcı sayısı açısından değerlendirildiğinde 2018 yılı öne çıkmaktadır. 2018 yılında gerçekleştirilen 499 fuarda toplam 66.708 katılımcı yer almıştır. Bu katılımcıların ise sadece %13,3’ünü doğrudan yabancı katılımcılar oluşturmaktadır. Görece yüksek katılımın sağlandığı 2012 yılında, %40,2 ile en yüksek yabancı katılımcı oranına ulaşılmıştır. 2018 yılı, fuarlarda tahsis edilen en fazla stant alanı ile de öne çıkmaktadır. 2008 yılından itibaren incelenen fuar istatistiklerinde en fazla ziyaretçiye ise 25.828.251 kişi ile 2019 yılında ulaşılmıştır. %2,8’ini yabancı ziyaretçilerin oluşturduğu 2019 yılı fuarlarının %20’den fazlası İstanbul’da gerçekleşmiştir.

Düzenlenen fuarlar, sergilenen ürün ve hizmet gruplarına göre incelendiğinde Türkiye’de en fazla “tarım, seracılık, hayvancılık ve teknolojileri” alanında fuar gerçekleştirildiği görülmektedir. Toplam katılımcı açısından incelendiğinde “kitap, süreli yayın” öne çıkarken yabancı ziyaretçilerin daha çok “tarım, seracılık, hayvancılık ve teknolojileri” alanını tercih ettiği görülmektedir. Öte yandan fuarlara katılım gösteren yabancılar ise daha çok “eğitim, eğitim ekipmanları ve teknolojileri” alanını tercih etmektedir.

Gerçekleştirilen fuarlar Antalya özelinde incelendiğinde, yıllar içinde hem yabancı hem de toplam ziyaretçi sayısındaki artış dikkat çekmektedir. Yabancı katılımcı açısından da genellikle artış trendi sergilemiş olan Antalya, yıllar içinde düzenlenen toplam fuar sayısı ve fuar katılımcıları açısından daha durağan bir tablo çizmektedir. Türkiye’de gerçekleştirilen fuarların genellikle %20-30’unun İstanbul’da düzenlendiği göz önünde bulundurulduğunda, Antalya’nın sadece %2-3’lerde kalan oranı dikkat çekmektedir. Yine de Antalya, Türkiye içinde en fazla fuar düzenlenen ilk 4 şehir içinde yer almaktadır. Antalya, yıllardır içinde bulunduğu fuar sektöründe, daha aktif bir rol almak adına çalışmalar yapmak durumundadır. Bu anlamda sahip olduğu kaynak ve potansiyelini doğru değerlendirebildiği takdirde, yıl boyu sürecek turizm aktiviteleri, ilin ekonomik gelişimine önemli katkılar sağlayacaktır.