Geçen haftalarda Yanındayız Derneği ve İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından, 81 il 234 ilçenin baz alındığı “İlçe Düzeyinde Toplumsal cinsiyet Eşitliği Endeksi” raporunu incelemiş, Antalya için de biraz detaylandırmıştık. Bu yazımızda ise aynı raporu bu sefer ilçeler bazında detaylandırmaya çalışacağız. 25 Kasım’da yayınlanan yazımızda, ilgili rapora nüfusu itibarıyla Antalya’dan Alanya, Kepez, Konyaaltı, Manavgat, Muratpaşa ve Serik’in listeye girebildiğini ve rapordaki 234 ilçe içerisinden Muratpaşa’nın 11. sırada yer aldığını ve Muratpaşa’yı sırasıyla Konyaaltı, Manavgat, Serik, Kepez ve Alanya’nın takip ettiğini belirtmiştik. Yine aynı yazımızda ilçeler bazında hangi ana başlıklarda hangi ilçelerin iyi hangi ilçelerin kötü performans gösterdiğinden bahsetmiştik. Bu yazımızda ise daha önce de belirtiğimiz gibi hangi ilçenin hangi alanda, hangi konuda geri kaldığını anlayarak bu alanda doğru politikalar üretilmesini sağlayabilmek için ilçelerin ana göstergelerin altında sıralanan alt göstergeler bazında kadın erkek eşitliğini incelemeye çalışacağız.
Muratpaşa
| Endeksler | Skor | Sıralama (234 ilçe üzerinden |
| Ana endeks | 71 | 11 |
| Politik katılım ve karar alma | 37 | 22 |
| Eğitim | 93 | 21 |
| Ekonomik hayat ve kaynaklara erişim | 52 | 12 |
| Sağlık ve Spor | 102 | 13 |
Muratpaşa’nın Türkiye ortalamasına göre kadın erkek eşitliği konusunda daha kötü performans sergilediği göstergeler incelendiğinde tüm ilçeler için aynı değerlerin baz alındığı sinir sistemleri hastalıkları ile iyi ve kötü huylu tümör sebebi ile ölen kadınların erkeklere oranla daha fazla olması öne çıkmaktadır. Bu iki gösterge dışında zaten 234 ilçe içerisinde 11. sırada yer alan Muratpaşa, kadın erkek eşitliği konusunda Türkiye ortalamasına göre daha iyi performans sergilemektedir. Ancak genel olarak değerlendirildiğinde politik katılım ve karar alma başlığında yer alan konular ile ekonomik hayat ve kaynaklara erişim başlığı altında yer alan iş yeri sahipli ile ilgili konularda Muratpaşa, Türkiye genelinde olduğu gibi kadın erkek eşitliğinin pek fazla sağlanamadığı alanlar olarak görülmektedir
Konyaaltı
| Endeksler | Skor | Sıralama (234 ilçe üzerinden |
| Ana endeks | 69 | 25 |
| Politik katılım ve karar alma | 27 | 43 |
| Eğitim | 90 | 65 |
| Ekonomik hayat ve kaynaklara erişim | 56 | 3 |
| Sağlık ve Spor | 102 | 11 |
Konyaaltı’nın Türkiye ortalamasına göre kadın erkek eşitliği konusunda daha kötü performans sergilediği göstergeler;
Politik katılım ve karar alma > Belediye müdürlerinin yönettiği toplam yıllık bütçe (TL)
Politik katılım ve karar alma > İlçedeki muhtar sayısı
Manavgat
| Endeksler | Skor | Sıralama (234 ilçe üzerinden |
| Ana endeks | 64 | 56 |
| Politik katılım ve karar alma | 19 | 85 |
| Eğitim | 91 | 60 |
| Ekonomik hayat ve kaynaklara erişim | 46 | 55 |
| Sağlık ve Spor | 102 | 8 |
Manavgat’ın Türkiye ortalamasına göre kadın erkek eşitliği konusunda daha kötü performans sergilediği göstergeler;
Politik katılım ve karar alma > Belediye müdürlerinin yönettiği toplam yıllık bütçe (TL)
Politik katılım ve karar alma > Belediye çalışanı sayısı
Politik katılım ve karar alma > İlçedeki muhtar sayısı
Eğitim > Eğitim düzeyi: Lise
Serik
| Endeksler | Skor | Sıralama (234 ilçe üzerinden |
| Ana endeks | 63 | 82 |
| Politik katılım ve karar alma | 16 | 98 |
| Eğitim | 88 | 108 |
| Ekonomik hayat ve kaynaklara erişim | 46 | 54 |
| Sağlık ve Spor | 101 | 175 |
Serik’in Türkiye ortalamasına göre kadın erkek eşitliği konusunda daha kötü performans sergilediği göstergeler;
Politik katılım ve karar alma > Belediye başkan yardımcısı sayısı
Politik katılım ve karar alma > İlçedeki muhtar sayısı
Eğitim > Eğitim düzeyi: Lise
Ekonomik hayat ve kaynaklara erişim > Kısmi zamanlı çalışan sayısı
Ekonomik hayat ve kaynaklara erişim > Ehliyet sahipliği
Sağlık ve Spor > Lisanslı sporcu sayısı
Sağlık ve Spor > Faal sporcu sayısı
Kepez
| Endeksler | Skor | Sıralama (234 ilçe üzerinden |
| Ana endeks | 62 | 112 |
| Politik katılım ve karar alma | 13 | 130 |
| Eğitim | 88 | 112 |
| Ekonomik hayat ve kaynaklara erişim | 43 | 82 |
| Sağlık ve Spor | 102 | 9 |
Kepez’in Türkiye ortalamasına göre kadın erkek eşitliği konusunda daha kötü performans sergilediği göstergeler;
Politik katılım ve karar alma > Belediye meclisi üye sayısı
Politik katılım ve karar alma > Belediye müdür sayısı
Politik katılım ve karar alma > Belediye müdürlerinin yönettiği toplam yıllık bütçe (TL)
Politik katılım ve karar alma > Belediye çalışanı sayısı
Politik katılım ve karar alma > İlçedeki muhtar sayısı
Eğitim > Ortalama eğitim süresi
Alanya
| Endeksler | Skor | Sıralama (234 ilçe üzerinden |
| Ana endeks | 61 | 118 |
| Politik katılım ve karar alma | 13 | 138 |
| Eğitim | 86 | 148 |
| Ekonomik hayat ve kaynaklara erişim | 44 | 77 |
| Sağlık ve Spor | 102 | 36 |
Alanya’nın Türkiye ortalamasına göre kadın erkek eşitliği konusunda daha kötü performans sergilediği göstergeler;
Politik katılım ve karar alma > Belediye meclis üyesi sayısı
Politik katılım ve karar alma > Belediye başkan yardımcısı sayısı
Politik katılım ve karar alma >Belediye müdürlerinin yönettiği toplam yıllık bütçe (TL)
Politik katılım ve karar alma> Belediye çalışanı sayısı
Politik katılım ve karar alma > İlçedeki muhtar sayısı
Eğitim > Ortalama eğitim süresi
Ekonomik hayat ve kaynaklara erişim > 10 kişiden fazla çalışanın olduğu işyeri sahipliği
Rapora konu olan ilçelerin kadın erkek eşitliği konusunda geri kaldığı, geliştirilmesi gereken yönler incelendiğinde Politik katılım ve karar alma ile Ekonomik hayat ve kaynaklara erişim göstergelerinin alt göstergelerinin öne çıktığı görülmektedir. Ayrıca tüm ilçelerde, ölüm nedenlerinin çeşitleri için aynı değerler yer almaktadır. Bu değerlerde ilçe bazlı incelemeler bu nedenle mümkün olmamaktadır. Ancak sinir sistemleri hastalıkları ile iyi ve kötü huylu tümör sebebiyle ölen kadınların erkeklere oranla daha fazla olduğu görülmektedir. Bu hastalıklar sebebiyle yaşanan ölümlerde kadınların oranının fazla olması bu hastalıklara yakalanan kadın sayısının fazla olduğunu göstermektedir. Bu hastalıkların kadınlarda neden bu kadar yaygın olduğu ayrıca araştırılması gereken bir konu olarak öne çıkmaktadır.
Kadın erkek eşitliği konusunda Antalya’nın en iyi performansa sahip ilçesi Muratpaşa, ölüm nedenleri ile ilgili genel değerlendirme dışında Türkiye ortalamasına göre kadın erkek eşitliği konusunda görece iyi bir performans sergilemektedir. Öte yandan Türkiye genelinde hakim olan aktif olarak siyasi hayata katılım ve işyeri sahipliği konuları Muratpaşa için de hala kadın erkek eşitliğinin sağlanamadığı alanalardır.
Konyaaltı ilçesinde kadın erkek eşitliğinin en az sağlandığı konular Politik katılım ve karar alma göstergesindedir. Konyaaltı ilçesi Belediye müdürlerinin yönettiği toplam yıllık bütçe büyüklüğü açısından oldukça eşitsiz bir profil çizmektedir. Erkek belediye müdürlerinin yönettiği toplam bütçe yaklaşık 340 milyon TL iken kadın belediye müdürlerinin yönettiği toplam bütçe sadece 16 milyon TL’dir. Bu durum ilgili belediyelerdeki bütçenin küçüklüğünün yanı sıra kadın belediyeye müdür sayılarının da az olmasından da kaynaklanmaktadır. Zira belediyede görev yapan erkek müdürlerin sayısı kadın müdürlerin sayısının iki katından daha fazladır. Ayrıca Konyaaltı ilçesinde 36 erkek muhtar varken sadece 3 kadın muhtar bulunmaktadır. Bu göstergeler, Konyaaltı ilçesinde kadınların siyasette daha az rol aldıklarını göstermektedir. Bu nedenle kadınların siyasi hayata aktif katılımlarını teşvik edici çalışmalar Konyaaltı ilçesi için önceliklendirilecek konulardandır.
Manavgat ilçesi incelendiğinde ise yine belediye müdürlerinin yönettiği bütçe açısından büyük bir uçurum varken benzer uçurum belediye çalışan sayısı ve muhtar sayısında da görülmektedir. Manavgat Belediyesinde 1.721 erkek çalışana karşılık sadece 259 kadın görev yapmaktadır. Benzer şekilde ilçe sınırlarında 105 erkek muhtar varken sadece 1 tane kadın muhtar bulunmaktadır. Lise mezunu sayısında da Manavgat kadın-erkek eşitliği sağlayamamıştır. Manavgat’ta kadınların aktif siyasi hayata yönlendirilmesinin yanı sıra eğitim konusu da özel olarak ele alınması gereken bir konudur.
Hiç kadın belediye başkan yardımcısı ve muhtarın bulunmadığı Serik’te politik katılım ve karar alma göstergesi başlığındaki hemen her alanda Türkiye ortalamasının altında bir eşitlik (aslında eşitsizlik) sağlanmıştır. Manavgat’ta olduğu gibi Serik’te de lise mezunu sayısında kadın erkek eşitsizliği görülürken ilçe, kısmi zamanlı çalışan sayısı ve ehliyet sahipliği konularında da Türkiye ortalamasının gerisinde kalmıştır. Ayrıca Serik’te lisanslı sporcu ve faal sporcu sayıları konularında da oldukça dengesiz bir dağılım mevcuttur. Lisanslı kadın sporcu sayısının yaklaşık 3 katı kadar lisanslı erkek sporcunun yanı sıra faal kadın sporcunun da 2 katından daha fazla faal erkek sporcu bulunmaktadır. Serik’te politik katılım ve karar alma konularının yanı sıra spor konusu da özel olarak politika üretilmesi gereken konular olarak öne çıkmaktadır. İlçede kadın sporcuları daha fazla destekleyen ve teşvik eden mekanizmaların kurulması önem arz etmektedir.
Kepez ilçesi de diğer illere benzer eğilimler göstermiştir. Birçok politik katılım ve karar alma göstergesindeki eşitsizliğin yanı sıra diğer ilçelerden farklı olarak ortalama eğitim süresi konusunda önemli bir eşitsizlik söz konusudur. Kepez’de bir erkeğin ortalama eğitim süresi tüm ilk ve orta okulu kapsayacak şekilde 8 yıl iken bu değer kadınlarda 6 yıldır. İlçede diğer illerden farklı olarak eğitim konusunun ele alınması, kadınların zorunlu eğitim sürelerini tamamlayabilmeleri için teşvik ve desteklerin yanı sıra ailelere yaptırımlar getirecek politikalar üretilmesi gerekmektedir.
Alanya da diğer ilçelerle benzer konularda Türkiye ortalamasına göre kadın erkek arasındaki eşitliği sağlayamamıştır. Hiç kadın belediye başkan yardımcısı bulunmayan Alanya’da sadece 1 kadın muhtar bulunmakla birlikte kadın belediye müdürlerinin yönettiği toplam bütçe erkek belediye müdürlerinin yönettiği toplam bütçenin yaklaşık 20’de 1’i kadardır. 10 kişiden fazla çalışanın olduğu iş yeri sahipliği konusunda da kadın erkek arasında oldukça fark olan ilçede ortalama eğitim süresi de Kepez ilçesindeki gibi kadınlarda 6 yıl iken erkeklerde ise 8 yıldır. Alanya’da hem eğitim hem de kadınların siyasi hayattaki aktifliği konularında iyileştirmelere ihtiyaç olduğu görülmektedir.
Seçil Gülbudak Dil
ATSO Müşaviri
