Antalya Ticaret Borsası (ATB), Ocak ayı Antalya Halleri Domates, Sebze ve Meyve Endeksini açıkladı.

Ocak ayında üretim miktarı endeksinde bir önceki aya göre tüm kalemlerde düşüş gözlemlendi. Domates miktarında %3,54, sebze miktarında %17,83 ve meyve miktarında %11,75’lik bir düşüş yaşanmıştır. Geçen yılın aynı ayına göre yapılan kıyaslamada (yıllık değişim) da üretim miktarında tüm kalemlerde düşüşler yaşanmış ve bu düşüşler aylık karşılaştırmaya nazaran daha yüksek bir değerde gerçekleşmiştir. Özellikle meyve miktarında %50,63’lük düşüş göze çarpmaktadır.

Öte yandan fiyat endeksindeki değişimler incelendiğinde bir önceki aya göre domateste önemli bir düşüş gözlemlenmiş aralık ayına göre ocak ayında domates fiyatında %33,78’lik bir düşüş yaşanmıştır. Bu düşüş sebze endeksinde daha sınırlı (%9,65) seviyelerde yaşanırken meyve fiyat endeksinde aralık ayına göre %3,3’lük bir artış gerçekleşmiştir. Fiyat endeksinin geçen yıla göre kıyaslamasında ise önemli değişimler dikkat çekmektedir. Domateste yaşanan %44,10’luk düşüşe nazaran meyve fiyat endeksinde Ocak 2020’ye göre %76,23 artış olmuştur.

Domatesin miktar endeksinde, son altı yılın ocak ayı değişimleri kıyaslandığında en fazla düşüşün %25,10 ile bu yıl gerçekleştiği görülmektedir. Ayrıca 2021 ocak ayı domates için fiyat endeksinde de rekor bir düşüşün yaşandığı bir yıl olmuştur. Domates fiyat endeksi, son 6 yılın en fazla düşüşünü %44,10 ile yine 2021 yılında göstermiştir.

Sebze miktar ve fiyat endekslerinde domatese göre daha farklı bir trend gözlemlenmektedir. Sebze miktar endeksi fiyat endeksinden daha fazla düşerek domatese göre farklılık göstermiştir. Sebze miktar endeksinde son 6 yılın ocak ayı değişimleri incelendiğinde %31,81’lik düşüş ile 2021 yılı ocak ayı rekor düşüşü görmüştür. Öte yandan fiyat endeksinde yaşanan %16,92’lik düşüş, 2018 yılı sonrasındaki en fazla düşüştür.

Domates ve sebzeden çok daha farklı ve çarpıcı bir seyir izleyen meyve endeksinde, miktardaki %50,63’lük çarpıcı düşüşe karşılık fiyat endeksinde bunun tam aksi yönde ve çok daha büyük oranda, %76.23’lük, artış gözlemlenmiştir. Miktar endeksindeki düşüş son 6 yılın ocak ayı değişimleri kıyaslamasında rekor bir düşüş iken fiyat endeksindeki artış da geçmiş yıllara kıyasla önemli farkla bir yükselmiş ve rekor kırmıştır.

Pandemi sürecinde diğer sektörlere kıyasla görece daha az etkilenen tarım sektöründe, Antalya hal verileri incelendiğinde üretim miktarlarındaki düşüşler dikkat çekmektedir. Hem meyve hem sebze üretim miktarındaki önemli düşüşlerle fiyat düşüşleri paralel gitmemiştir. Sebze üretiminde görece dengeli ve paralel bir seyir söz konusu iken domates özelinde fiyatların üretime nazaran çok daha fazla düşmesi sevindirici bir tablo olarak karşımıza çıkmaktadır. Öte yandan meyve üretimindeki yarı yarıya düşüşün arz talep ilişkisindeki denge sebebiyle fiyatın %76’dan fazla artmış olması ciddi bir soruna işaret etmektedir.

Gıdaya, gıda güvenliğine ve sürdürülebilir üretimine olan önemin artması ile üretimde verimlilik çok büyük önem kazanmıştır. Bu amaçla dijital tarım uygulamaları ile büyük bir verimlilik ve üretim artışı sağlanırken maliyette de önemli düşüşler elde edilmektedir. Biz ATSO olarak Vodafone ile bir “Dijital Tarım İşbirliği” protokolü imzalayarak bu anlamdaki gelişmelere önayak olabilmek için çalışmaktayız. Bu işbirliği protokolü ile Antalya’da tarım sektöründe faaliyet gösteren üreticilerin dijitalleşmesi, iyi tarım uygulamalarına geçiş adına dijital tarım teknolojileri ile buluşturulması hedeflemektedir. ATSO’nun Tarım 4.0’a yönelik çalışmalarını Vodafone’un Dijital Tarım Sistemi ile bir araya gelerek son kullanıcıya fayda sağlaması adına çeşitli faaliyetler sunması hedeflenmektedir. Şu an halihazırda iki pilot uygulamamız da yürümektedir. Vodafone tarafından kurulan istasyonlar ile üreticiler üretim alanındaki verileri anlık olarak takip etmekte sel, fırtına, aşırı yağış, kuraklık gibi durumlara karşı önceden uyarıldıkları için önlem alabilmektedir. Bu sayede üretimde önemli bir miktar ve verim artışı yaşanmakta ayrıca maliyetten ve kayıptan önemli ölçüde kazanç sağlanmaktadır. Tüm göstergeler ve bilimsel araştırmalar tarım alanlarımızın dijitalleşmesinin büyük önem arz ettiğine işaret etmektedir.

Seçil Gülbudak Dil

Müşavir