Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından açıklanan Kasım ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Tüketici ve üretici fiyatları arasındaki enflasyon makasının üretici üzerindeki baskıyı artırmaya devam ettiğini kaydeden Başkan Çetin, üretim maliyetlerini düşürücü desteklerin önemine vurgu yaptı. Başkan Çetin, Pandemi koşulları nedeniyle kapanan işyerlerine, çalışanlara ve istihdam desteği kapsamına girmeyen işsizlere dönük destekler konusunda ekonomi yönetiminden yeni adımlar beklediklerini de sözlerine ekledi.

Başkan Çetin açıklamasında şunları kaydetti:

2020 Kasım ayı enflasyonunun bir önceki aya göre TÜFE’de yüzde 2,3, Yİ-ÜFE’de yüzde 4,08 olarak, beklentilerin oldukça üzerinde gerçekleştiğini görüyoruz. Yıllık enflasyon da beklentiyi aşarak tüketici fiyatlarında yüzde 14,03, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 23,11 olmuştur. Yıllık enflasyon yüzde 14’e yükselse de aylık ortalamalara göre enflasyonun yüzde 12’de kaldığını görüyoruz.

Döviz kuru maliyetleri artırdı

Aylık tüketici enflasyonunda gıda, otomotiv ve ev eşyası grubundaki fiyat artışlarının, üretici enflasyonunda da gıda ve metal fiyatları artışlarının etkili olduğu görülmektedir. Kuşkusuz asıl etken, önceki aylarda ısrarla dikkat çektiğimiz döviz kuru artışlarının maliyetleri artırmasıdır. Kur artışının metal, kağıt, elektronik, otomotiv, tekstil, tarımsal girdi gibi tüm alanlarda üretici fiyat artışını yüzde 20’nin üzerine taşıdığı görülmektedir. Tüketici ve üretici fiyatları arasındaki enflasyon makasının üretici üzerindeki baskıyı artırmaya devam ettiğini görüyoruz.

Destekler seçici olmalı uyarılarımız haklı çıktı

Geçtiğimiz aylarda para politikasıyla ilgili ve ekonomik desteklerin seçici olması yönündeki uyarılarımız haklı çıkmış, yeni ekonomi yönetimi ağır bir yük devralmıştır. Pandemi koşullarında bir taraftan durgunluk, diğer taraftan yüksek maliyet artışı yaşayan sektörlerimizin durumu ve halkın refah düzeyindeki düşüş karşısında yeni ekonomi yönetiminin işi zorlaşmıştır. Antalya Ticaret ve Sanayi Odası olarak başta tarımsal girdiler olmak üzere, üretim maliyetlerini düşürücü destekler verilmesi yönündeki önerilerimizi ilgili Bakanlıklarla devamlı biçimde paylaşıyoruz.Pandemi koşulları nedeniyle kapanan işyerlerine destek, kira desteği yanında, çalışanlara ve istihdam desteği kapsamına girmeyen işsizlere dönük destekler de daha önemli hale gelmiştir. Ekonomi yönetiminin bu yönde yeni adımlar atacağını temenni ediyorum.

En yüksek artış ulaştırma grubunda

Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış yüzde 4,51 ile “ulaştırma” grubunda gerçekleşmiştir. Bunu yüzde 4,16 ile “gıda ve alkolsüz içecekler”, yüzde 1,69 ile “ev eşyası” grupları izlemiştir. “eğitim” grubunda ise yüzde 0,19 oranında düşüş gözlenmiştir.

Yıllık bazda ise en yüksek artışların sırasıyla yüzde 29,42 ile “çeşitli mal ve hizmetler”, yüzde 21,08 ile “gıda ve alkolsüz içecekler”, yüzde 18,67 ile “ulaştırma” gruplarında gerçekleştiği görülmüştür.

Kasım 2020’de endekste kapsanan 418 maddeden, 54 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 42 maddenin ortalama fiyatında değişim olmamıştır. 322 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşmiştir.

Antalya Toptancı Hal Kasım enflasyonu yüzde27

Kasım ayında en yüksek artış gösteren ürün yüzde 66,93 ile domates olurken bu ürünü yüzde 25,18 kabak ve yüzde24,35 ile karnabahar izlemiştir. En fazla düşüş ise yüzde 14,68 ile limon, yüzde 9,75 ile muz ve yüzde 6,64 ile beyaz lahana olmuştur. Taze sebze ve meyvede TUİK verilerine göre aylık yüzde 8.5, yıllık yüzde 35 oranında fiyat artışı gerçekleşmiştir. Sera ürünlerine geçiş nedeniyle Antalya Toptancı Hal Kasım ayı enflasyonu da yüzde 27, yıllık enflasyonu yüzde 56 olarak gerçekleşmiştir.Ancak, sebze ve meyvede aylık ortalamalara göre yıllık artış yüzde 9.36’dır. Enflasyonda yıllık ortalamada işlenmiş gıdanın etkisi sebze ve meyveden daha yüksektir.

Yİ-ÜFE’de yıllık artış yüzde 23,11

Yİ-ÜFE ise, 2020 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 4,08, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 22,26 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 23,11 olmuştur.

Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 19,63, imalatta yüzde 25,04 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 0,58 ve su temininde yüzde 12,83 artış olarak gerçekleşmiştir.

Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında yüzde30,07, dayanıklı tüketim malında yüzde 25,84, dayanıksız tüketim malında yüzde18,90, enerjide yüzde0,36 ve sermaye malında yüzde 27,85 artış olarak gerçekleşmiştir.

Batı Akdeniz enflasyonu Türkiye ortalamasının üzerinde

Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık bazda yüzde 2,36, on bir aylık bazda yüzde 14,01 ve yıllık bazda yüzde 14,91 olarak gerçekleşmiştir.

Bölgemizde enflasyon aylık, on bir aylık ve yıllık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde kalmıştır. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda on beşinci, on bir aylık bazda dördüncü sırada, yıllık bazda ise beşinci sırada yer almıştır.

TÜRKİYE-ANTALYA ENFLASYON RAKAMLARI (%) (Kasım 2020)