Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından açıklanan Mayıs ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Pandemi sürecinde işletmeler üzerinde maliyet baskısının arttığını ve bunun da fiyatlara yansıdığını belirten Başkan Çetin, maliyetleri düşürecek her önlemin ekonomiye katkı yapacağını söyledi.

Başkan Çetin yaptığı yazılı açıklamada şunları kaydetti:

2020 Mayıs ayı enflasyonu beklentilerin üzerine çıkarak bir önceki aya göre TÜFE’de %1,36, Yİ-ÜFE’de %1,54 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında %11,39, yurt içi üretici fiyatlarında %5,53 olmuştur. TÜFE’de 418 maddeden, 70 maddenin ortalama fiyatında değişim olmazken, 66 maddenin ortalama fiyatında düşüş,  282 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşmiştir.

Antalya sera ürünleri fiyatlarındaki düşüş enflasyona olumlu katkı yaptı

Aylık olarak en yüksek artış gösteren seçilmiş maddeler %40,87 ile çilek, %27,19 ile havuç ve %13,29 ile elma, en fazla düşüş gösteren seçilmiş maddeler %-51,34 ile sivri biber, %-40,53 ile dolmalık biber ve %-36,83 ile sarımsak olmuştur. Ana harcama grupları itibariyle bir önceki aya göre en yüksek artış %6,85 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşirken bunu %3,3 ile ulaştırma izlemiştir. Mevsimlik tarım ürünü fiyatlarındaki artışa rağmen taze sebze ve meyve grubunda ortalama enflasyon negatiftir, Antalya sera ürünlerindeki fiyat düşüşü enflasyona olumlu katkı yapmıştır. 

İşletmeler üzerinde maliyet baskısı var

Tüketici fiyatlarında %1,36 aylık enflasyonun 0,48 puanı ulaştırma grubu, 0,43 puanı giyim grubu kaynaklıdır. Başka bir ifadeyle açıklanan TÜFE’nin 3’de 2’si ulaştırma ve gıdadan geliyor. Ulaştırma grubundaki hareket akaryakıt, pandemi önlemleri vesilesiyle şehirlerarası otobüs ücreti ve otomobil fiyatlarındaki artışa bağlı olmuştur. Giyimde ise mevsim değişikliği dışında en önemli etken maliyetlerin yükselmesidir. Pandemi sürecinde mağazaların kapanması, talebin ve arzın daralması maliyetleri artırmaktadır. Maliyet baskısı da fiyatlara doğal olarak yansıyor. Marketler dışındaki perakende ticarette talep daralması başta kira gideri olmak üzere sabit maliyet yükünü ağırlaştırmıştır. Bu ay faaliyete başlayan yeme-içme sektöründe de düşük kapasiteyle çalışma nedeniyle maliyet baskısı görülecektir. Bu işletmeler için kira stopajının geçici olarak kaldırılmasının veya kira desteği sağlanmasının enflasyonu düşürücü rol oynayacağı da bu şekilde görülmüş olmaktadır.

Üretici fiyatlarında %1,54 aylık artışta işlenmiş tahıl ürün fiyatları, tekstil, akaryakıt, kağıt, demir-çelik ve enerji grubu etkili olmuştur. ÜFE’de döviz kuru artışına bağlı maliyet enflasyonu baskısının belirgin hale geldiği görülmektedir.

Pandemiyle mücadele döneminde istihdamın korunmasının öncelikli hedef olması, enflasyon maliyetinin ikinci planda kalması normaldir. Bununla birlikte enflasyonunun ilave talep düşürücü etkisine karşı maliyetleri düşürecek her önlemin ekonomiye katkı yapacağı açıktır. Bu dönemde kredi destekleri yanı sıra KDV ve ÖTV indirimleri hem maliyet enflasyonu baskısının azaltılması hem de ekonominin desteklenmesi bakımından gerekli görünmektedir.

Batı Akdeniz enflasyonu

Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık %1,42, beş aylık %4,60 ve yıllık bazda %11,17 olarak gerçekleşmiştir. Enflasyonun aylık ve beş aylık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde, yıllık bazda Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmüştür. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan TR61 Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda 13. sırada, beş aylık bazda 14. sırada ve yıllık bazda ise 15. bölge konumunda yer almıştır.

Bölgemizde ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre sırasıyla en yüksek artış %9,83 ile giyim ve ayakkabı, %2,82 ile ulaştırma gruplarında olmuştur. Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda  %0,19, lokanta ve oteller grubunda %0,17, sağlık grubunda ise %0,04 düşüş gözlenmiştir. Yıllık enflasyonda ise en yüksek artış  %23,82 ile çeşitli mal ve hizmetler, %21,16 ile alkollü içecekler ve tütün ve %15,41 ile konut gruplarında olmuştur.

TÜRKİYE-ANTALYA ENFLASYON RAKAMLARI (%) (Mayıs 2020)