Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklanan verilere göre 2023 yılı Aralık ayında Türkiye genelinde ihracat hacmi 19 milyar 722 milyon $ düzeyinde gerçekleşirken, Antalya ilinde ihracat hacmi geçen yılın aynı ayına göre %26,2 oranındaki artışla 238 milyon 589 bin $ olarak gerçekleşmiştir. Buna göre Antalya Aralık ayı ihracatı, %1,7 oranında gerileyen Türkiye ihracatının yaklaşık 27,9 puan üstünde bir seyir izlemiştir.
2023 yılının tamamına bakıldığı zaman, Aralık ayında olduğu gibi yine Türkiye genelinin aksine pozitif yönde seyreden Antalya ihracatı, geçen yılın aynı ayına göre %8,9’lik bir artışla 2 milyar 199 milyon $ düzeyinde gerçekleşmiştir.
Küresel piyasalarda faiz artışlarıyla birlikte iç tüketimini yavaşlatmak için uygulanan politikalar ve temel gıda ürünlerine erişimde yaşanan sıkıntılara rağmen hem Türkiye genelinde hem de Antalya ilinde tarım ürünleri ihracatında artış meydana gelmiştir.
2024 yılında bölgesel belirsizlikler ve jeopolitik risklerin devam etmesi ile petrol fiyatlarında değişimlerinin olması küresel dış ticaret hacminde değişimlerin olmasına neden olacaktır. Bu değişim ülkelerin küresel dış ticaretten elde ettikleri payların etkilenmesine ve yeni ülkeler ile ticaret ortaklıkları yapılmasına neden olacaktır. Özelliklede 2023 yılında petrol arzında yaşanan kısıtlamalara rağmen ham petrol fiyatlarının %10 gerilemesi göz önüne alındığında, belirsizliklerin hakim olacağı ve ülkelerin jeopolitik konumlarının diş ticarette daha önemli bir yere sahip olacağı söylenebilir.
Madencilik Ürünleri İhracatındaki Gerilemeye Karşın Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatı Artışları Devam Ediyor
2023 yılı itibariyle Antalya ihracatı sektörler bazında incelendiğinde, tarım ihracatı geçen yıla göre %18,4 oranında artarak 1 milyar 236 milyon dolar düzeyine ulaşmıştır. Antalya’nın tarım sektörü üretiminde ve ihracatında en yüksek paya sahip olan Yaş Meyve ve Sebze ürünleri ihracatı 2022 yılına göre %27 ile ortalamanın üzerinde bir artış göstererek 739 milyon dolara ulaşmıştır. 2022 yılında toplam ihrcatın %28,8’ini oluşturan yaş sebze ve meyve ihracatının bu payı 2023 yılında %33,6’ya yükselmiştir.
Sanayi ürünleri ihracatı ise 2023 yılında yataya yakın bir seyir izlemiştir. 2022 yılına göre %1,6 artış gösteren sanayi ihracatı, 584 milyon dolardan 594 milyon dolara yükselmiştir. Bu grupta ise en yüksek paya sahip alt sektör 225 milyon dolar ile “Kimyevi Maddeler ve Mamulleri” olurken bu ürün grubunun toplam sanayi ihracatındaki payı %38 olarak gerçekleşmiştir.
Antalya ekonomisinde ve ihracatında önemli bir paya sahip olan madencilik sektörü ise geçen yıla göre %10,9 gerileme ile 344 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmiştir.
Aralık ayında aylık bazda en yüksek ihracat hacmine sahip ilk 10 sektör incelendiğinde “Yaş Meyve ve Sebze” ihracatı 87 milyon 858 bin $ ile ilk sırada yer alırken, 31 milyon 033 bin $ ile “Madencilik Ürünleri” ikinci sırada, 27 milyon 580 bin $ ile “Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri” üçüncü sırada yer almaktadır.
Aralık ayında sektörlerin Antalya’nın toplam ihracatındaki paylarına bakıldığında ilk 3 sektörün toplam ihracat içindeki payı %61,4 olurken, “Yaş Meyve ve Sebze” ihracatının toplam ihracat içindeki payı %36,8 ve “Madencilik Ürünleri” payı %13 düzeyinde artış olurken, “Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri” sektörlerinin ihracat toplamı içindeki payı %11,5 düzeyinde gerçekleşmiştir.
2023 yılında Türkiye genelinde ihracat hacminde meydana gelen daralmaya rağmen Antalya ilinde ihracat hacminde artış meydana gelmiştir. Özelliklede 2023 yılında Aralık ayında Yaş Meyve ve Sebzenin ihracat hacmi içerisindeki payı da artmıştır.
İhracat Destinasyonları Farklılaşıyor
Antalya’dan ihracat gerçekleştirilen ülkeler dikkate alındığında geçen yıla göre bazı ülkelerde önemli değişiklikler olduğu görülmektedir. Almanya ve Rusya yüksek düzeyde ihracat gerçekleştirilen ülkeler sıralamasındaki yerlerini korurken, 2023 yılında en fazla ihracat yapılan üçüncü ülke olan Ukrayna, %35,4 artışla 3. sıraya yükselmiştir. Ancak bu dönemde geçen yıla göre %0,6 kayıp yaşayan Hollanda üçüncü sıradan beşinci sıraya gerilemiştir. En dikkat çeken artış ise Polonya’ya yapılan ihracatta kendisini göstermiştir. 2022 yılında Polonya’ya 32 milyon dolar düzeyinde ihracatla 17. sırada yer alırken, 2023 yılında bu ülkeye yapılan ihracat %79,2 artışla 58 milyon dolarak yükselmiş ve Polonya’nın ilk on ülke arasına girmesine neden olmuştur. Yine bu dönemde Çin’e gerçekleştirilen ihracat %41 oranında artış göstermiş ve Çin sıralamada 2 sıra yükselerek en çok ihracat yapılan ülkeler sıralamasında dördüncü sıraya yükselmiştir.
Aylık bazda bakıldığında Aralık ayında Antalya’nın en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülkeler arasında ilk sırada 16 milyon 920 bin $ ile Almanya yer alırken, Almanya’yı 17 milyon 290 bin $ ile Rusya ve 17 milyon 627 bin $ ile Ukrayna takip etmektedir.
Küresel dış ticarette savaşlar ve küresel ekonomik sorunlar yaşanmasına rağmen 2023 yılında Antalya ihracatında Türkiye ortalamasının üzerinde artış meydana gelmiştir. Sektörel olarak 2023 yılında en çok ihracat gerçekleştiren sektörler değişmemiştir. Ancak, ihracat hacmi içerisindeki paylarında artışlar meydana gelmiştir. 2023 yılında gerçekleşen bu ihracat performansı ile birlikte Antalya, Türkiye ihracat hacmi içerisindeki payını artırmıştır.
Türkiye’nin ve Antalya ihracatının küresel ekonomik büyümeyle, küresel riskler; jeopolitik etkilerle doğrudan ilişkili olduğu düşünüldüğünde, 2023 yılında küresel piyasalarda meydana gelen daralmaların Antalya ihracatını olumsuz yönde etkilememiş olması, kent ekonomisi için pozitif bir gelişme olmuştur. Bununla birlikte 2024 yılında FED ve AMB faiz oranlarında beklenen indirimlerin gelmesi ile küresel resesyondan çıkışın hızlanması ile birlikte yaşanacak küresel talep artışlarının, Antalya ihracatını da da artırması beklenmektedir.
Araştırma ve Ticaret Geliştirme Müdürlüğü
